امیر سرتیپ خلبان احمد میقانی فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی، در این مراسم به تشریح این عملیات پرداخت و گفت:
- عملیات 140 فروندی که در روز دوم جنگ انجام شد، توانست ضربه کارسازی به ارتش عراق وارد کند، تا حدی که پایگاه های هوایی عراق تا ماه ها نتوانستند خود را عملیاتی کنند. در واقع نیروی هوایی عراق عملا بیش از 50 درصد توان خود را از دست داد  و حتی تولید پالایشگاه های نفت این کشور نیز به 10 درصد کاهش یافت.
ناظران بین المللی که تصور می کردند ایران پس از پیروزی انقلاب و خروج مستشاران آمریکایی توان آن چنانی نخواهد داشت، از این همت و فداکاری پرسنل نیروی هوایی مبهوت شدند. به طوری که این حمله در رسانه های خارجی بازتاب وسیعی داشت.
وی افزود این عملیات تاثیرات مهمی داشت:
- تاثیر اول در عراق بود که صدام عنوان می کرد دو ماه طول خواهد کشید تا هواپیماهای ایران بتوانند از فرودگاه های خود بلند شوند اما این ادعای وی غلط از آب در آمد.
تاثیر دوم در مرحله بین المللی بود که کشورها و رسانه های غربی که با تاکید بر تحریم کشورمان عنوان می کردند که ایران توان حمله ندارد، از توانمندی خلبانان ایرانی شگفت زده شدند و در داخل هم پس از شروع جنگ، ما دچار غافلگیری شدیم، اما نیروی هوایی این غافلگیری را جبران کرده و به نیروهای مسلح و ملت روحیه داد.

حجت الاسلام والمسلمین "محمدجعفر روحی" معاون فرهنگی عقیدتی سیاسی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی در این مراسم گفت:
- امام خمینی (ره) به نیروی هوایی ارتش اعتقاد فراوانی داشت و تیز پروازان ایران اسلامی نیز پاسخ مناسبی به اعتماد امام (ره) دادند.

امیر خلبان "حسین چیت فروش" رییس مرکز مطالعات و تحقیقات نیروی هوایی نیز گفت:
- نیروی هوایی توانست با گذشت کم تر از 14 ساعت، عملیات کمان 99 را آغاز کرد و با 140 فروند هواپیما، تمامی نقاط استراتژیک و منابع جنگی عراق را از شمال تا جنوب این کشور مورد حمله قرار داد.
نیروی هوایی ایران که 28 سال قبل با تمام مشکلات آن حمله را تدارک دید، امروز با داشتن 28 سال تجربه در مقابل تهدیدها ایستاده است و مطمئنا قدرتی 28 برابر آن زمان دارد.

دشمن از بدو پیروزی انقلاب به منظور اجرای طرح تجاوز با استفاده از موقعیت و آگاهی از اینکه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به علت تجدید مجدد سازمان و تحولات پس از انقلاب اسلامی از آمادگی لازم برخوردار نیست و با این تفکر که هنوز ارتش و نیروهای خودجوش نظیر بسیج و سپاه انسجام لازم را نیافته اند مقدمات جنگ تمام عیار را بنا نهاد.
بدین منظور علاوه بر اینکه مدرن ترین سلاحهای نظامی را تحت پشتیبانی و حمایت بلوک شرق و غرب به خدمت گرفت استحکامات متعددی  را در حاشیه مرزهای جمهوری اسلامی ایران احداث کرد و پس از آن دست به تحرکات مرزی زد تا بهانه لازم را برای انجام تجاوز فراهم کند.
تا آغاز جنگ رسمی جمعا 336 بار تجاوز زمینی ، هوایی ، دریایی و بمب باران و موارد متعددی غارت احشام مرزنشینان و به آتش کشیده شدن خطوط لوله های نفتی ایران توسط مزودوران بعثی به ثبت رسیده است. لذا می توان گفت هدف صدام حاکم وقت عراق براندازی نظام جمهوری اسلامی بود که بر این اساس در ساعت 14 روز31 شهریور1359 تجاوز آشکار وهمه جانبه ای را با عبور 12 لشکر مکانیزه از مرزهای بین المللی به خاک ایران اسلامی آغاز کرد.
 کارکنان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز که همچون سایر بخشها به لحاظ شرایطی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به وقوع پیوسته بود، دستخوش بحران نیز درراستای ساماندهی شده بودند. علی رغم محدودیت های فوق العاده گسترده متاثر از حذف اقتصادی و تحریم های نظامی بنا به دستور فرماندهی وقت 2 ساعت پس از اولین تجاوز دشمن در روز 31 شهریور دو پایگاه مهم عراق یعنی شعیبه در حومه بصره و الرشید در بغداد را با حملات خلبانان غیور نیروی هوایی در هم کوبید.
 هنوز بیش از 10 ساعت از اولین موج این حملات کوبنده نگذشته بود که طرح موسوم به نبرد البرز ( کمان 99 ) در دستور کار قرار گرفت و به موجب آن با به پرواز در آمدن 200 فروند از انواع هواپیما نظیر هواپیما ره گیر و هواپیماهای سوخت رسان، هواپیماهای شناسایی ، عکسبرداری ، سی 130 ، شکاری بمب افکن های اف 4 و اف 5 و اف 14 ، هواپیماهای سبک و سنگین به عنوان هواپیماهای پشتیبانی کننده در آسمان سراسر پایگاههای ایران و سپس با گذشتن از 140 فروند از هواپیماهای جنگنده شکاری پس از بمب باران مراکز نظامی و استراتژیک دشمن تقریبا همگی سالم به پایگاههای خود بازگشتند.
به گفته تحلیلگران وکارشناسان داخلی و خارجی این عملیات یکی از منحصر به فرد ترین و گسترده ترین پروازهای جمعی درطول جنگهای معاصربه حساب می آید.که موجب انهدام و خارج ازرده شدن بخشی ازعظیمی از ظرفیت جنگی دشمن در بعد هوایی و حداقل برای مدتی کوتاه گردید.
هنوز ناگفته های زیادی درخصوص عملیات همیشه جاوید 140 فروندی وجود دارد که پژوهشگران ، محققان و نویسندگان ما سرگرم نگارش ابعاد عظیم این رخداد بزرگ تاریخی هستند.
 نقش کارکنان آفندی و پدافندی نیروی هوایی تنها منحصر به تک های هوایی نیست بلکه نیروی هوایی در طول سالهای دفاع مقدس درچندین جبهه فعالیت می کرد وخدمات ارزشمندی داشت که ازجمله آن می توان به حمایت از نیروهای سطحی درعملیات ها عکسبرداری هوایی وشناسایی مواضع و استحکامات دشمن ، استنتاج و تکثیر عکسهای هوایی و ارائه به فرماندهان و طراحان جنگ، سوخت رسانی هواپیماهای جنگنده، جابجایی رزمندگان واعزام نیروبه جبهه های نبرد با پرواز هواپیما بوئینگ 707 ، حمل تجهیزات و اداوات به خصوص مقدمه جبهه یاد کرد.
از میان حدود 390 تن از این نام آورانی که در عملیات 140 فروندی حضوری فعال داشته اند 137 نفر در طول 8 سال دفاع مقدس و در روزهای پرتنش جنگ ودرعملیات های مختلف به درجه رفیع شهادت نائل شدند وبیش از 43 نفر رنج سالهای اسارت را سپری نموده اند.
 بیش از 12 تن از شرکت کنندگان در عملیات 140 فروندی به درجه جانبازی نایل شدند وتعداد 6 نفر به رحمت ایزدی پیوستند. این سلحشوران با تمام وجود با پاسداری از شرف و کیان این مرز و بوم قد مردانی برافروختن و از جان مایه گذاشتند.
 آن روز من در درجه ستوانی در کنار سایر همکارانم در گردان پروازی پایگاه یکم شکاری سرگرم انجام وظیفه بودم که به یکباره با شنیدن صدای انفجار مهیبی،سراسیمه از گردان خارج شدم.تصور اینکه خلبانان مزدور عراقی پایگاه را مورد بمباران قرار داده باشند،ابتدا برایم سخت بود اما این گستاخی صورت گرفته بود.
تحمل چنین جسارتی برایمان سخت بود و همه از فرماندهان پایگاه می خواستند واکنش در خور و مناسبی از خود نشان دهند که البته این خواسته زیاد به درازا نکشید و موج اول این حملات ، دو ساعت بعد از این تجاوز آغاز شد.
در آن زمان من با هواپیمای کشف و شناسایی پرواز می کردم.ما به طور مستمر در کلیه اوقات شبانه روز در منطقه عملیات حضوری فعال داشته و تمامی تحرکات و نشست و برخاست هواپیماهای دشمن را زیر نظر داشتیم.
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اسلامی،نماد و جلوه ماندگاری از ارزش های دفاع مقدس است.تحلیل و بررسی دستاوردهای سیاسی نظامی هشت سال دفاع مقدس باید همواره مورد توجه قرار گیرد و این، قدردانی از نام و اصالت مردانی است که در راه پاسداری از آسمان وطن،از جان عزیز خویش گذشتند و برگ زرینی به خاطرات سال های پر افتخار ایران اسلامی افزودند که برای همیشه جاودانه خواهد ماند.
در پایان لازم به ذکر است که ما همگی مدیون این دلاوری ها و از جان گذشتگی هایی هستیم که در طول این هشت سال دفاع مقدس انجام شد و چه بسا اگر نبود چنین فداکاری هایی، حالا باید در ایران شاهد افغانستان و یا عراقی دیگر می بودیم.  

- امروز 140 فروند هواپیمای ما از مرز گذشتند، پایگاه ها و اهدافی که تعیین شده بود را بمباران کردند و به سلامت بازگشتند.
ایشان تاکید کردند که هدف از این درگیری، فقط مراکز نظامی بود و با مردم هیچ کاری نداریم. ایشان همچنین به مردم پیام دادند که تا می توانند از ارتش پشتیبانی کنند.

سرلشکر شهید حسین خلتعبری: ضربه محکمی به عراق وارد کردیم .
سرلشکر خلعتبری که در آن زمان ستوانیکم بود و در این عملیات شرکت کرده بود، در مصاحبه ای در مورخ 3 مهر سال 1359 با روزنامه کیهان گفت:
- خلبانان نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران عملا ثابت کردند که از هیچ صدایی واهمه ندارند و روحیه شان بسیار عالی است.
وی در مورد نبرد با عراق گفت:
- از چندی پیش هواپیماهای عراقی به خاک ما تجاوز می کردند و ما تنها به تعقیب آنها می پرداختیم. ولی بعد از آن به ما ماموریت هایی داده شد که پایگاه های نظامی عراق را بمباران کنیم و این پایگاه ها درست در قلب عراق قرار داشتند و ما ماموریت خود را با نهایت موفقیت بدون این که کوچک ترین ضربه ای به ما وارد شود، در خاک عراق انجام دادیم. وی همچنان یادآور شد در حمله روز یکم مهر ماه (کمان99) مواضع حساس و مهم عراق در چند منطقه از جمله بغداد، بصره، ام القصر و... منهدم شد و این ضربه محکمی بود که بر ارتش عراق وارد کردیم.

مردم خلبانان را گلباران کردند
تعداد زیادی از مردم دزفول، به همراه نماینده جهاد سازندگی، شهرداری و معاون فرمانداری، با اجتماع در مقابل پایگاه هوایی ذزفول، خلبانان دلیر این پایگاه را گلباران کردند و شعارهایی از قبیل "ملت فدای ارتش، ارتش فدای ملت" را سر دادند.
مردم تهران نیز با حضور در جلوی پایگاه هوایی مهرآباد، از خلبانان نیروی هوایی استقبال کردند. در پی این استقبال، ستاد مشترک ارتش بیانیه ای به این شرح صادر کرد:
تعداد کثیری از مردم مسلمان و مبارز تهرانی با دسته های گل و بسته های شیرینی در اطراف فرودگاه مهرآباد تهران اجتماع کردند و با قربانی کردن گوسفندان زیادی، از خلبانان قهرمان و دلیر نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران استقبال کردند. ضمن تقدیم مراتب حق شناسی به پیشگاه ملت مسلمان و مبارز ایران بویژه مردم انقلابی تهران، استدعا دارد اطراف فرودگاه مهرآباد را ترک فرمائید تا اخلالی در پروازهای عملیاتی رخ ندهد.

سرتیپ خلبان جعفر عمادی:
شامگاه روز 31 شهریور ماه سال 1359 طرح عملیات 140 فروندی کمان 99 رسیده بود و همه خلبانان و فرماندهان مشغول کار برروی این طرح بودند لیست خلبانان شرکت کننده نیز توسط فرمانده و معاون عملیات پایگاه در حال تکمیل بود . روز یکم مهرماه سال 1359 برای نیروی هوایی ایران روزدیگری بود من در آنزمان در پایگاه سوم شکاری خدمت می کردم . در آن روز بین 45 تا 50 فروند فانتوم مسلح از پایگاه هوایی همدان به پرواز درآمدند تا مواضع از پیش تعیین شده را در خاک عراق بمباران کنند . روزباشکوهی بود تا به آن روز پایگاه ما این تعداد جنگنده را در یک روز به پرواز در نیاورده بود . گروه های پروازی مشخص شده بودند و من نیز هدفی را که باید بمباران می کردم می دانستم . ماموریت من دوربردترین هدف در آن روز بود شاید هم دلیل آن این بود که من در آن زمان لیدر طبقه سوم بودم و از تجارب خوبی برخوردار بودم . لیدر طبقه سوم به خلبانانی اطلاق می شد که می توانستند فرماندهی دو تا چهار فروند هواپیما را در روز یا شب برعهده گیرد ، به همراه آنان به پرواز درآید و بعد از طی مسافتی طولانی فرود آید .

هدف دسته ما پایگاه حبانیه بود این پایگاه در 70 مایلی غرب بغداد بود و بعد از پایگاههای الولید دورترین پایگاه هوایی عراق بود . قرار بر این بود که 8 فانتوم در دسته های دوفروندی با فواصل زمانی کوتاه به این پایگاه حمله کنند که من در دسته دوم قرار داشتم و قرار بود بعنوان شماره دو این پرواز باشم هواپیمای شماره یک را یکی از بهترین خلبانان نیروی هوایی که استاد خلبان هم بود و بدها به درجه رفیع شهادت نایل آمد برعهده داشت . قرار بود تمامی پروازها در صبح زود انجام شود .
راس ساعت مقرر نوبت به ما رسید که پرواز کنیم همانطور که گفتم ما به صورت دوفروندی پرواز می کردیم هر دو فانتوم مسلح روی باند رفتیم ، هواپیمای شماره یک با هدایت شهید سرهنگ خلبان محمد حسن قهستانی و فانتوم دیگر به خلبانی من پرواز می کرد به یاد دارم که کابین عقب من هم ستوان حدادی بود که یک هفته بعد در یک پرواز برون مرزی مورد هدف قرار گرفت و مجبور به ترک هواپیما شد و به اسارت درآمد . با اشاره شهید قهستانی که لیدر دسته بود به پرواز در آمدیم . بلافاصله بعد از بلند شدن ارتفاع گرفتیم و به همین شکل ادامه دادیم تا وارد خاک عراق شدیم .
تا چند روز اول جنگ ما با ارتفاع بالا پرواز می کردیم و وارد خاک عراق می شدیم که چند روزی از جنگ نگذشته بود که متوجه شدیم اگر بخواهیم با این ارتفاع وارد خاک عراق شویم به راحتی هدف قرار می گیریم و از آن به بعد برخلاف آموزشهایی که در تمرینات برای بمباران ، از ارتفاع بالا دیده بودیم تغییر رویه دادیم و برای مخفی ماندن از دید رادارهای دشمن با ارتفاع خیلی پایین وارد خاک عراق می شدیم.

بهرحال ما در آن روز با ارتفاع بالا وارد خاک عراق شدیم . به محض ورود به خاک دشمن تمام حواس خود را جمع کردم و به کابین عقب هم تاکید کردم که مراقب سامانه های موشکی دشمن باشد هر چه در خاک عراق جلوتر می رفتیم من بیشتر هراسان می شدم بخاطر اینکه هیچ مانعی روبروی ما نبود نه پدافندی کار می کرد نه موشکی شلیک می شد و نه خبری از جنگنده های رهگیر آنها بود و ما بدون هیچ مزاحمتی در حال پرواز بودیم که البته بعد از ورود به خاک خودمان علت دستگیرم شد که عراقی ها که بخیال خود در حمله روز قبل توان نیروی هوایی را از بین برده بودند با خیال راحت در تدارک حملهایی دیگر به خاک ما بودند و اصلا فکر نمی کردند که مورد حمله قرار گیرند که در هنگام برگشت ما متوجه این موضوع شدیم . در حال عبور از خاک عراق گهکاه چند تیر پدافند آنها به سمت ما شلیک می شد که خطری برای ما ایجاد نمی کرد .

هدف بسیار دور بود ما باید از شمال شهر بغداد می گذشتیم و 70 مایل ادامه می دادیم . بدون هیچ مشکلی به پایگاه حبابنیه رسیدیم که با فرمان شهید قهستانی شروع به بمباران نمودیم پدافند پایگاه که تازه متوجه ما شده بود با تمام قدرت به سمت ما شلیک می کرد که البته بخاطر ارتفاع بالا هیچ کدام از تیرهای آنها به ما اصابت نکرد با اتمام بمباران بلافاصله گردش کردیم و با سرعت از همان مسیر به سمت مرز حرکت کردیم .
در همین زمان نیروی هوای عراقی با تعداد کمی هواپیما به پایگاههای ایران حمله کرده بود . تا مرز فاصله ای نداشتم و بالاخره به سلامت از مرز گذشتیم با ورود به خاک کشور احساس خوبی داشتم چون اولین عملیات جنگی خودم را با موفقیت به پایان رسانده بودم غافل از اینکه ماجراهایی هنوز در انتظارم بود . با ورود به خاک کشور متوجه شدم به بسیاری از پایگاها از جمله پایگاه همدان حمله هوایی شده است و اکثر خلبانانی که از ماموریت برگشتند بدلیل کمبود سوخت مجبور به فرود اضطراری هستند که رادار به نوبت به آنها اجازه فرود داد البته تعدادی هم به پایگههای کمکی رفتند و در آنجا فرود آمدند .
در نزدیکی پایگاه همدان نیز خلبانانی که کمبود سوخت داشتند درخواست می کردند که زودتر فرود بیایند من نگاهی به عقربه های سوخت جنگنده کردم و دیدم به دلیل اینکه ما در ارتفاع بالا پرواز کردیم سوخت مورد نیاز را داریم تا دقایقی برروی آسمان بمانین که تصمیم گرفتم فرصت خودم را به بقیه که سوخت کمتری دارند بدهم پس به رادار اعلام کردم من ارتفاع لازم را دارم و می توانم برای دقایقی در همین ارتفاع بمانم و دیرتر فرود بیایم . بلافاصله به حریم پایگاه رسیدم و شروع به گشت زنی نمودم تا اینکه بالاخره نوبت به من رسید . با اعلام برج مراقبت ارتفاع خود را کم کرده و آماده فرود شدم همه چیز مرتب بود چرخهای هواپیمایم ابتدای باند را لمس نمود و به محض اینکه بر زمین نشستم ....

دو فروند هواپیمای عراقی از روبرو دیدم که در حال نزدیک شدن هستند ، درست حدس زده بودم هدف آنها باند فرود پایگاه بود .
دچار تردید شده بودم که باید چتر دم را بزنم یا نه ؟ اگر از چتر دم استفاده می کرم بعلت اینکه سرعت هواپیما به یکباره کم می شد مطمئنا به انتهای باند نرسیده توسط میگهای عراقی هدف قرار می گرفتم اگر این کار را نمی کردم ، سرعت هواپیما کم نمی شد و به سختی باید آنرا در انتهای باند متوقف می کردم ، در یک لحظه بالاخره تصمیم خود را گرفتم و چتر دم را زدم ولی همزمان قدرت موتورها را افزایش دادم هواپیما را تا اواسط باند به همین شکل جلو بردم و سپس به کمک کابین عقب با تمام قدرت شروع به فشار دادن پدالهای ترمز نمودیم و بالاخره موفق شدیم قبل از رسیدن میگهای عراقی از باند خارج شویم .

در همین هنگام با خروج من از باند یک فروند فانتوم دیگر که سوخت کافی نداشت آماده فرود شد ، خلبان این هواپیما شهید سرگرد خلبان بهرام عشقی پور و خلبان کابین عقب شهید سروان خلبان عباس اسلام نیا بودند . آنها به محض اینکه برروی باند نشستند میگها به انتهای باند رسیده بودند که با دستور برج مراقبت شهید عشقی پور بلافاصله قدرت موتور را به حداکثر رساند و دوباره به پرواز درآمد . پرواز او به موقع بود چون میگها از انتهای باند شروع به بمباران کردند و به سرعت از روی باند گذشتند ، آتش و دود همه جا را پر کرده بود ولی خوشبختانه به دلیل بی تجربگی خلبانان عراقی تمامی بمبها به کنار باند برخورد کرد و آسیب جدی به باند نرسید چون بعد از آن هم هواپیماهای دیگر برروی باند نشستند .
ولی حادثه ای که نباید اتفاق رخ دهد روی داد ، در حین اوج گیری هر دو موتور هواپیمای آنان بدلیل گردش شدید دچار واماندگی شد و آنها در شرایط اضطراری قرار گرفتند ، شهید عشقی پور و شهید اسلام نیا می توانستند اجکت نمایند و جان خود را نجات دهند ولی اگر اجکت می نمودند هواپیما برروی خانه های مسکونی پایگاه می افتاد .
شهیدان بزرگوار عشقی پور و اسلام نیا در جنگنده خود باقی ماندند و سعی در هدایت آن به محلی دیگر کردند و در نهایت هواپیما به ساختمانی برخورد کرد که از قضا خانه شهید عشقی پور بود و هر دوی این عزیزان به درجه رفیع شهادت نایل شدند همسر شهید عشقی پور در لحظه حادثه در آشپزخانه منزل خود بود و چهره همسر خود را در آخرین لحظه دید و با او وداع نمود .
من خود در آخرین لحظات هواپیمای این عزیزان را در حال گردش دیدم و برخورد آنرا نیز با ساختمان مشاهده کردم الان بعد از گذشت 28 سال از آن روزها هنوز هم به یاد دوستان شهیدم می افتادم و برای آنان طلب آمورزش می نمایم کسانی که صادقانه پای در رکاب نبرد و دفاع از وطن نهادند و گمنام رفتند ولی یاد آنها در بین من و دیگر دوستان خلبانم همیشه جاودان است .

مدیر فیلم برداری: رسول احدی
طراح صحنه: حمید قدیریان
عکس: حافظ احمدی
جلوه های ویژه: جواد شریفی
تدوین گر: حسین زند باف
طراح گریم: فریدون کشن فلاح
بازیگران:‌جعفر دهقان، محمد کاسبی،‌حسین یاری، حسن عباسی، سعید خوشدل
تهیه کننده: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی
محصول: حوزه هنری تبلیغات اسلامی
سال ساخت: 1373
زمان: 95 دقیقه
 
خلاصه داستان:
سال 1359، ستاد نیروی هوائی عراق که از اول جنگ با برتری هوائی ایران رو برو شده است و قریب الوقوع بودن شکستن حصر آبادان را پیش بینی می کند، جهت حفاظت هواپیماهای استراتژیک خود تصمیم می گیرد آنها را به سه پایگاه بسیار دور افتاده، در نزدیکی مرز اردن، منتقل کند. در اسفند همین سال ستاد نیروی هوائی ایران در جلسات فوق العاده ای طرح بمباران این سه پایگاه را که به نام پایگاه های اچ3 مشخص شده اند، مطرح می کند، طرح در ابتدا ناممکن و غیر عملی می نماید، اما در نهایت نقشه ای متهورانه و بی نظیر پیشنهاد می شود و در پی آن در سحرگاه 15 فروردین 1360 هشت فروند جنگنده بمب افکن ایرانی جهت حمله به اچ3 به پرواز در می آیند.
 
________________________________________
جوایز:
•    برنده سیمرغ بلورین بهترین تدوین از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر 1373
•    کاندیدای بهترین جلوه های ویژه از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر 1373
•    کاندیدای بهترین صدا گذاری از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر 1373
•    کاندیدای بهترین آنونس از چهاردهمین جشنواره فیلم فجر 1374 

براى نخستين بار عراق به ترمينال نفتى ايران در جزيره خارك در ۲۴ سپتامبر ۱۹۸۰ ميلادى (۲ مهر ۱۳۵۹) حمله كرد و بيست روز بعد تعدادى از مخازن سوخت را در تهران مورد حمله قرار داد و قبل از آن نيز ۱۵۰ مخزن ذخيره نفت را در آبادان به آتش كشيد. حمله به ميدان نفتى نوروز كه يكى از ۳ ميدان نفتى مهرگان و نزديكترين حوزه نفتى فلات قاره ايران به جبهه جنگ بود؛ نيز مورد اصابت موشك هاى دشمن واقع شد كه بر اثر تخريب لوله اصلى و نابودى كامل سكو باعث نشت روزانه ۲ تا ۲ هزار و پانصد بشكه نفت به آبهاى خليج فارس شد. تهاجمات عراق به سكوهاى نفتى، توليد پالايشگاه هاى آبادان، تهران، شيراز و كرمانشاه را به كمتراز نصف تقليل داد. در عين حال، آنچه «جنگ نفتكش ها» ناميده شد تأثير ويژه اى بر آغاز جنگ در خليج فارس داشت. تمايل عراق به گسترش جنگ با حمله به اهداف استراتژيك ايران در جزيره خارك و كشتى هاى در حال بارگيرى يا تردد به اين جزيره، نمايان شد. جنگ نفتكش ها با عمليات رمضان و حمله عراق به جزيره خارك شروع و در تعيين نتيجه نهايى جنگ ايران و عراق به عاملى تحريك كننده تبديل شد.
بدين صورت كه پس از ناكامى نخست عراق در حمله به خارك در سال هاى ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ دور جديدى از حملات عراق از سال ۱۳۶۳ آغاز شد و آنچه مورد نظر عراق بود در واقع در سال ۱۳۶۵ تحقق يافت و پيامدهاى آن با اسكورت نفتكش ها در سال ۱۳۶۶ آشكار گرديد و جنگ براثر گسترش و تشديد آن با مداخله قدرت هاى بزرگ در سال ۱۳۶۷ به پايان رسيد. تا پايان سال ۶۲ همه تلاش هاى عراق بر اين موضوع متمركز بود كه كارايى جزيره خارك را براى صدور نفت ايران مختل كند، ولى تعد د نقاط بارگيرى كه براى ۶‎/۵ ميليون بشكه در روز طراحى شده بود - و تأسيسات محافظت شده، به ايران اجازه مى داد از هدر رفتن نفت جلوگيرى كند و بلافاصله از يك نقطه بارگيرى به نقطه ديگر روى آورد. نقاط بارگيرى مورد اصابت قرار گرفته نيز نسبتاً به راحتى تعمير مى شدند و اين امر تلاش عراق را براى وارد آوردن آسيب بعدى براى اخلال يا توقف كامل صادرات نفت ايران با شكست همراه كرد. اما از سال ۱۳۶۳ به بعد تحولى در وضعيت منطقه ايجاد شد؛ زيرا عراقى ها براى قطع صادرات نفت ايران حوزه عملياتى را تا منطقه شمال قطر گسترش دادند و به صورت آشكار از دولت فرانسه هواپيماى «سوپر اتاندارد» و موشك هاى « اگزوست» دريافت كردند تا توان دريايى خود را افزايش دهند. پيش از اين، عراقى ها با موشك هاى ساحل به دريا يا با هواپيما و هلى كوپتر هاى معمولى به اهداف دريايى حمله مى كردند، اگر چه اين حملات دقيق نبود، اما عراقى ها با گرفتن موشك هاى ضد كشتى اگزوست، كه قيمت هر يك از آنها بيش از يك ميليون دلار بود، فعاليت گسترده اى را آغاز كردند و در مجموع تا پايان جنگ از يكهزار و ۲۰۰ فروند موشك اگزوست استفاده كردند.
عراق براى تحقق اهداف خود در حمله به تأسيسات نفتى و نفتكش هاى ايران، به سلاح هاى جديد و گسترش عمليات هوايى نياز داشت. به اين منظور، طارق عزيز در پايان سال ۱۳۶۲ تقاضاى خريد پنج فروند هواپيماى « سوپر اتاندارد»، مجهز به موشك هاى «اگزوست» را تسليم پاريس كرد. فرانسه اجازه داد خلبانان عراقى به طور محرمانه در يك پايگاه هوايى فرانسه در حوالى شهر «برست» آموزش ببينند. هواپيماى سوپر اتاندارد كه على رغم اعتراض هاى ايران به عراق تحويل داده شد، نيروى هوايى عراق را متحول كرد. به نوشته يكى از نشريه هاى آمريكايى، به نقل از منبع خود در وزارت دفاع فرانسه، حتى خلبانان فرانسوى نيروهاى عراقى را در جنگ نفتكش ها يارى دادند.
مرحله جديد حملات عراق در سال هاى ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ متعاقب روابط جديد عراق با آمريكا آغاز شد و در نتيجه عراق سطح استراتژى حمله به اهداف مهم خود را ارتقا داد. در اين مرحله، تجهيزات ارسالى به عراق از نظر حجم و كيفيت تغييرات اساسى كرد. فرانسه به درخواست هاى جديد عراق براى دريافت ۲۴ فروند ميراژ پاسخ مثبت داد. تحويل هواپيماهاى ميراژ اف-۱ توانايى نيروى هوايى عراق را براى هدف قرار دادن خطوط حمل و نقل دريايى و بويژه خطوط نفتى ايران افزايش داد و همين امر باعث شد تا براى نخستين بار اين هواپيماها به پالايشگاه اصفهان حمله و آن را بمباران كردند. عراقى ها همچنين پالايشگاه نفت تبريز را در مرداد ۱۳۶۵ بمباران كردند. حملات عراق به جزيره لارك و سيرى در تابستان سال ۱۳۶۵ بيان كننده تحول اساسى در حملات هوايى عراق و استفاده از روش سوختگيرى در آسمان براى حمله به اهداف در عمق خاك ايران بود.
 در جنگ نفتكش ها در حالى كه در ۳ سال اول جنگ فقط به ۴۸ كشتى بازرگانى حمله شده بود، در سال ۱۳۶۳ به ۷۱ كشتى بازرگانى حمله شد و در سال هاى ۶۴ و ۶۵ در مجموع بيش از ۱۲۰ هدف مورد حمله قرار گرفت.همچنين تلفات انسانى ناشى از اين حملات در سال هاى ۶۳ تا ۶۵ به ۱۷۸ نفر رسيد. عراق با حمله به نفتكش ها و تأسيسات نفتى، موجب كاهش صادرات ايران شد. ايران در سال ۱۳۶۳ به ميزان ۱‎/۳۶ ميليون بشكه، سال ۶۴ به ميزان ۱‎/۸ ميليون بشكه و در سال ۶۵ به ميزان ۱‎/۵ ميليون بشكه نفت در روز صادر كرد. در آمد نفتى ايران ۱۰‎/۹ ميليارد دلار در سال ۱۳۶۳ و ۱۲‎/۵۹ ميليارد دلار در سال ۶۴ و ۶‎/۸۱ ميليارد دلار در سال ۶۵ بود.
 در سال ۱۳۶۵ علاوه بر كاهش صدور نفت ايران، به دليل كاهش قيمت نفت عملاً درآمد نفتى ايران، به كمترين ميزان در سال هاى جنگ رسيد. در نتيجه، ايران علاوه بر تحمل هزينه هاى بسيار، مجبور شد در قيمت نفت تخفيف هاى زيادى بدهد تا با امكان ادامه فروش ، همچنان از درآمدهاى نفتى برخوردار شود. مقابله به مثل در جنگ نفتكش ها سياست ايران درباره مردم عراق و تفكيك مردم از حكومت بعث و همچنين نقش تاريخى ثبات بخشى ايران در خليج فارس و نياز به امنيت در منطقه براى صدور نفت، موجب شد تا ابتدا در برابر حملات عراق به نفتكش ها و شهرها هيچ واكنشى نشان ندهد، ولى ضرورت جلوگيرى از افزايش فشار عراق به ايران و بازداشتن آن كشور موجب شد تا سياست مقابله به مثل را اتخاذ كند. سياست مقابله به مثل در خليج فارس از سال ۱۳۶۳ آغاز شد. چنانكه در سال هاى ۶۱ و ۶۲ باوجود حملات عراق به خارك و نفتكش ها (دركل ۳۸ مورد) ايران هيچ واكنشى از خود نشان نداد، تا اين كه از نيمه دوم سال ۱۳۶۲ با انتشار گزارش تحويل هواپيماى « سوپر اتاندارد» به عراق، نگرانى ايران افزايش يافت. در آن زمان نخست وزير وقت مهندس موسوى گفته بود: «اگر خليج فارس براى ايران نا امن شود، براى همه كشورها نا امن خواهد شد.»
 از اين رو ايران با هدف بازدارندگى، موضوع مسدود كردن تنگه هرمز را مطرح كرد.» امام راحل نيز خطاب به كشورهاى منطقه و كشورهايى كه از نفت استفاده مى كنند هشدار داد دولت ايران با قدرت تنگه هرمز را مسدود مى كند، اما نظر به اين كه ماهيت سياست هاى آشوب طلبانه حزب بعث- به دليل نگرانى از شكست در جنگ- منشأ بحران آفرينى در خليج فارس ارزيابى مى شد لذا از قرار گرفتن در مسير سياست هاى عراق اجتناب شد و به همين دليل ايران در تحليلى كه از اهداف و ماهيت سياست هاى عراق داشت به جاى مسدود كردن تنگه هرمز سياست جديدى را اتخاذ كرد و در ارديبهشت ۶۳ نخستين مقابله به مثل ايران، حمله به نفتكش دشمنى بود.
در اين مرحله از اقدام هاى دريايى و هوايى ارتش استفاده مى شد و طبق آمارهاى موجود در مجموع در سال۶۳ عراق به ۵۳ نفتكش ايرانى حمله كرد در حالى كه واكنش ايران حمله به ۱۸ نفتكش عراقى بود. در تابستان سال۱۳۶۴ عراق موج جديدى از حملات گسترده را به خارك از سر گرفت؛ چنانكه شصت بار حمله هوايى در اين دوره شش ماهه به ثبت رسيد. با اين حملات، نگرانى هاى ايران تشديد شد؛ زيرا علاوه بر خساراتى كه متحمل شده بود سياست مقابله به مثل تأثير چندانى نداشت. در اين مرحله عراق ۳۳ نفتكش و ايران ۱۴ نفتكش را مورد هدف قرار دادند.
در نتيجه ايران بازرسى از كشتى ها را در تنگه هرمز آغاز كرد. ايران براى بار ديگر سياست هاى خود را براى دشمنان اعلام كرد: «روزى كه ما نتوانيم از خليج فارس نفت صادر كنيم، خليج فارس براى هيچ كس نبايد آماده صدور نفت باشد. اگر يك كشتى از ما زده شود، كشتى هاى ديگرى هم زده مى شود، حالا از هر كس مى خواهد باشد.» در شهريور۱۳۶۴ فرمان امام (ره) براى تشكيل سه نيرو در سپاه نقطه عطفى در گسترش فعاليت هاى سپاه در منطقه خليج فارس بود تا با امكانات كم و با روش هاى جديد و كم هزينه سياست هاى مقابله به مثل را دنبال كند. در سال۱۳۶۵ سپاه مقابله به مثل را آغاز كرد. در حالى كه عراق به ۶۶ نفتكش حمله كرد. ايران ۴۱ نفتكش را مورد حمله قرار داد. در واقع تعداد حملات در سال۶۴ فقط ۴۷ مورد بود ولى در سال بعد به يكصد و هفت مورد افزايش يافت. علاوه بر اين، سپاه در سال،۶۵با عمليات كربلاى،۳ اسكله العميه را تصرف و عراق را براى مدتى از اين پايگاه دريايى محروم كرد. در همان سال به موازات حمله به نفتكش ها در مقايسه با سال قبل، قيمت نفت نيز به طور بى سابقه اى كاهش يافت، چنان كه از ۲۶دلار به ۶دلار رسيد. درآمد ارزى ايران در اين سال فقط شش ميليارد دلار بود كه بخش اعظم آن براى ادامه جنگ استفاده مى شد. حضور آمريكا در خليج فارس موقعيت نظامى ايران پس از تصرف منطقه فاو، كويت را نگران كرد كه ايران نسبت به حمايت هاى آن كشور از عراق واكنش نشان دهد و در وضعيتى كه ايران پيروزى جديدى در منطقه شرق بصره به دست آورد و عراق مرحله سوم جنگ نفتكش ها را شروع كرده بود دولت كويت در تاريخ سيزده ژانويه۱۹۸۷م (۲۳ دى۱۳۶۵) از سفارت آمريكا خواست تا نفتكش هاى كويت با نصب پرچم آمريكا از حمايت دريايى اين كشور برخوردار شوند.
 كويت به شوروى نيز درخواست مشابهى داد. ابتدا ايالات متحده واكنش خاصى نسبت به اين خواست نشان نداد، اما وقتى واشنگتن دانست شوروى حاضر شده است پرچم خود را روى يازده كشتى كويتى نصب كند، بلافاصله پذيرفت آن يازده كشتى را زير پرچم خود محافظت كند. از اين رو در تاريخ ۲۱جولاى ۱۹۸۷ (۳۰ تير۱۳۶۶) نخستين پرچم آمريكا بر نفتكش هاى كويتى برافراشته شد و نخستين كاروان (تحت اسكورت) براساس برنامه ريزى زمان بندى شده در ۲۲جولاى (۳۱تير ۶۶) وارد خليج فارس شد. برخورد نفتكش «بريجتون» با مين، پيش درآمد برخوردهاى ميان نيروهاى ايران و آمريكا بود، چنانكه در هشتم اكتبر (شانزده مهر۶۶) بالگردهاى آمريكايى به قايق هاى ايرانى تيراندازى كردند و متقابلاً ايران نيز اعلام كرد در تاريخ ۲۲نوامبر (اول آذر) به چهار فروند بالگرد آمريكا تيراندازى كرده است. آمريكا همچنين سكوهاى نفتى ايران را مورد تهاجم قرار داد.برخى از تحليلگران معتقدند حادثه كشتى «بريجتون» از لحاظ سياسى به ضرر آمريكا تمام شد و اگر ايران اقدام تلافى جويانه انجام مى داد اين ضرر بيشتر مى شد. در هر صورت درگيرى ايران و آمريكا با حملات متقابل ادامه يافت. در اين مرحله، گرچه آمريكا هدفش اسكورت نفتكش ها و تأمين امنيت آمد و شد كشتى ها در خليج فارس بود، ولى آمارها نشان مى دهد دامنه درگيرى ها با گذشت زمان رو به افزايش گذاشت.در حالى كه در سال ۱۹۸۶م (۱۳۶۵) در مجموع به يكصد و يازده هدف دريايى حمله شد، ولى در سال۱۹۸۷م (۱۳۶۶) اين آمار به ۱۷۹ هدف افزايش يافت، كه از اين تعداد ۸۸هدف را عراق و ۹۱ هدف را ايران مورد حمله قرار داد در حالى كه اين آمار در سال قبل، ۶۶هدف از سوى عراق و ۴۵ هدف از سوى ايران بود. علاوه بر اين، انفجار دفتر هواپيمايى «پان امريكن» در كويت و اصابت موشك به بندر الاحمدى كويت نشان داد، حضور آمريكا به دليل اهداف و ماهيت آن، ناامنى بيشترى را به دنبال دارد. بسيارى از ناظران و تحليلگران، رويارويى ايران و آمريكا را نشان دهنده فشار آمريكا و متحدانش براى واداشتن ايران به پذيرش قطعنامه ۵۹۸ و ترك عمليات نظامى و ورود به مرحله سياسى و ديپلماسى عنوان كردند. سرانجام با تصويب قطعنامه۵۹۸ در تاريخ ۳۰تير ۱۳۶۶ در شوراى امنيت سازمان ملل، روند درگيرى در منطقه خليج فارس در زمستان ۱۳۶۶ روبه كاهش گذاشت. يكى از عوامل مهم در پذيرش قطعنامه ۵۹۸ از سوى ايران، تغيير استراتژى حمايت مستقيم از صدام، تحت پوشش حفظ صلح و امنيت بين المللى در خليج فارس و جلوگيرى از تبليغات جهانى برضد ايران وجنگ طلب دانستن اين كشور بود.

 نيروي دريايي ارتش در عرصه‌ دفاع مقدس همچون نگيني درخشنده است که بر عرشه‌ کشتي افتخار و صلابت خود استوار ايستاده است.
 رويارويي دلاورمردان نيروي دريايي ايران با نيروي دريايي دشمن و آن همه افتخارات رزم و رشادت و شهادت و نيز کنترل و بازرسي کشتي‌ها در خليج فارس و تنگه‌ هرمز و مهم‌تر از همه نبرد قهرمانانه آنان در برابر آمريکاي متجاوز و حضور جدي آنان در آب‌هاي بين‌المللي، نشانه اقتدار و اعتبار اين نيروي بزرگ و سرافراز است و ملت ايران به داشتن چنين ارتش مؤمن و وفاداري افتخار مي‌کند.

*عمليات مرواريد

پرسنل نيروي دريايي در دوران دفاع مقدس حماسه‌‌اي بزرگ آفريدند. دشمن بعثي با بسيج کامل نيروي درياي و هوايي خود از پايانه‌هاي صدور نفت «البکر» و «الاميه» محافظت مي‌کرد. در چنين حالتي، سپيد جامگان نيروي دريايي در ششم آذر 1359 به اين سکوها حمله کردند و با همکاري تيزپروازان نيروي هوايي ارتش، ضمن وارد آوردن ضربات کوبنده بر پيکره‌ نيروي دريايي و هوايي دشمن، بيش از دو سوم اين پايانه‌ها نفتي را منهدم کردند و پرچم پرافتخار جمهوري اسلامي ايران را بر مرتفع‌ترين دکل اين پايانه‌ها به اهتزاز در آوردند.
 
* انهدام سکوهاي نفتي «البکر» و «الاميه» عراق از اهدف اصلي عمليات «مرواريد» بود

پايانه هاي نفتي «البکر» و «الاميه» از بزرگترين مراکز صدور نفت است که در شمال خليج فارس، در دهانه ي خور عبدالله، نزديک جزيره بوبيان کويت قرار گرفته و از شاهرگ‌هاي حياتي اقتصاد عراق از طريق دريا به حساب مي‌آيد.

در اين نبرد دريايي سخت، 2 فروند ناوچه‌ي موشک انداز از نوع «اوزا» و 13 فروند از هواپيماهاي جنگنده‌ي دشمن به قعر آب‌هاي خليج فارس فرستاده شد.
 
به علاوه تعدادي از تکاوران دريايي عراق کشته و تعدادي نيز به اسارت در آمدند.
دشمن بعثي براي جبران اين شکست ها در شب هفتم آذر 1359، با اعزام تعدادي شناور جنگي از طريق بندر نظامي «ام القصر» در خور عبدالله، سعي در باز پس‌گيري پايانه‌ها کرد که در اين مصاف، 1 فروند از شناورهاي عراقي غرق و 2 فروند صدمه ديده و بقيه از صحنه‌ي عمليات گريخته و به ام القصر بازگشتند.

در سپيده دم هفتم آذر  1359، دشمن با تمام قوا از هوا و دريا با برخورداري از پشتيباني لجستيکي و اطلاعاتي کشورهاي منطقه و آواکس ها و ماهواره هاي کشورهاي استکباري و ياري گرفتن از تأسيسات نظامي ساحلي کشورهاي نزديک صحنه‌ي عمليات، بار ديگر در صدد باز پس گيري اين پايانه‌ها برآمد.
 
اما در يک مصاف نابرابر ناوچه‌ي «پيکان» به تنهايي توانست تعداد ديگري از کشتي ها و هواپيماهاي عراقي را از صحنه‌ي عمليات خارج کند.

* بيش از 50 درصد از توان رزمي نيروي دريايي عراق، در عمليات مرواريد از کار افتاد

سرانجام پس از ساعت‌ها نبرد بي‌امان، هنگام ظهر 7 آذر 1359، در حالي که دلاورمردان آخرين گلوله‌هاي خود را به سوي دشمن نشانه مي رفتند، ناوچه‌ي «پيکان» مورد اصابت چند موشک قرار گرفت و با پرسنل شجاع خود در شمال خليج فارس، در دل آبهاي گرم و نيلگون خليج فارس جاي گرفت و برگ زرين ديگري بر تاريخ نبردهاي دريايي کشور افزوده شد و نتيجه‌ي اين مصاف، انهدام بزرگترين پايانه‌هاي صدور نفت منطقه و از کار انداختن بيش از 50% از توان رزمي نيروي دريايي عراق، بود.

اين نبرد آنچنان در روحيه ي افراد دريايي دشمن اثر گذاشت که تا پايان جنگ حرکت چندان مهمي در دريا از آنها مشاهده نگرديد. و فعاليت دريايي دشمن، با استفاده از هواپيماها و تجهيزات اهدايي از شرق و غرب، از جمله ميراژها و سوپر اتانداردها، محدود به حمله‌ي ناجوانمردانه عليه هدف‌هاي غير نظامي و بي‌دفاع کشتي‌هاي تجاري و نفتکش‌ها شده بود.
 
جان برکفان نيروي دريايي با اجراي عمليات‌هاي مختلف در آب‌ها، سواحل و بنادر کشور به نداي هم رزمان شهيد خود پاسخ مثبت دادند و تا پايان دفاع، بنادر و خطوط کشتيراني و جريان صدور نفت را باز نگه داشته و از آب‌هاي سرزميني و سواحل و جزاير کشور به خوبي دفاع کردند.
 
* پيام امام خميني(ره) به مناسبت اين پيروزي

 رويارويي آنان با نيروي دريايي دشمن و آن همه افتخارات رزم و رشادت و شهادت و نيز کنترل و بازرسي کشتي ها در خليج فارس و تنگه ي هرمز و مهمتر از همه نبرد قهرمانانه آنان در برابر امريکاي متجاوز و حضور جدي آنان در آب هاي بين المللي، نشانه ي اقتدار و اعتبار اين نيروي بزرگ و سرافراز است و ملت ايران بايد به چنين ارتش مؤمن و وفادار افتخار کند.
 
به مناسبت رشادت‌ها و دلاور مردي‌هاي نيروي دريايي ارتش در دفاع از جزاير، بنادر، سواحل و درياهاي کشور و به ويژه دفاع از آبادان و خرمشهر و آب‌هاي نيلگون خليج فارس در دوران جنگ تحميلي و در نطفه خفه کردن نيروي دريايي دشمن بعثي، در ابتداي دوران دفاع مقدس، با تأييد امام (ره) هفتم آذر روز نيروي دريايي ارتش نام گرفت تا همه ساله حماسه‌ي با شکوه دريادلان نيروي دريايي و ياد شهداي عزيز و گرانقدر دريايي گرامي داشته شود.
 
هفتم آذر سالروز حماسه آفريني پرسنل ناوچه موشک‌انداز «پيکان» است؛ هفتم آذر تبلور ايثار و جان فشاني‌هاي پرسنل قهرمان و جان بر کف نيروي دريايي در برقراري ثبات و امنيت در آب‌هاي نيلگون خليج فارس و درياي عمان است.

نمونه اي از ايشان بود و اينک ناوچه پيکان 224p حامل دليرمرداني ديگر بود که براي مقابله با دشمن دون به رزم دريايي رفته بودند تا توان کذايي رژيم بعثي عراق را در اسکله هاي نفتي البکر و الاميه از هم بپاشند و اين حماسه را عبرتي براي ديگر متجاوزان جهان قرار دهند. ولي آن روز به شب رسيد و پيکان نيامد تا اينکه خبر تلخ آوردند که پيکان بعد از انهدام اسکله هاي الکبر و الاميه و ساقط کردن ناوچه ها و هلي کوپترها و هواپيماي جنگنده دشمن به هنگام بازگشت به بندر بوشهر در فاصله دو مايلي اسکله البکر مورد اصابت موشکهاي دشمن قرار گرفت و در دريا غرق شد. بيشتر کارکنان ناوچه شهيد و مفقود شدند و تعداد اندکي از آن حمله دريايي جان سالم به در بردند و زنده ماندند.
    يکي از آن بازماندگان، ناو سروان جانباز مجتبي مسيحي است که به تازگي به افتخار بازنشستگي نايل آمده است. بعد از هماهنگي هاي لازم از او مي خواهيم ما را ميهمان خاطرات آن روزهاي تلخ و شيرين خود بنمايد. او نيز اجابت مي کند و ما را به گرمي مي پذيرد؛ از او مي خواهيم خود را معرفي نموده و نحوه پيوستن خود را به ناوچه قهرمان پيکان بگويد؛ او نيز با تکان دادن سر و لبخندي بر لب خواسته ما را اجابت کرده و مي گويد: اينجانب مجتبي مسيحي، متولد شهرستان خوانسار هستم.

در يک خانواده مذهبي و متوسط ديده به جهان گشودم، تحصيلات مقدماتي را آنجا گذراندم، بنا به علاقه مفرط و زيادي که به نيروي دريايي داشتم در سال 1353 به استخدام نيروي دريايي درآمدم. بعد از طي يک سال دوره آموزشي در آموزشگاه انزلي به بندر عباس منتقل و در ناوشکن ببر مشغول خدمت شدم، 3 سال از ابتداي خدمت خود را در آن ناوشکن گذراندم تا اينکه در سال 1357 مصادف با پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي ايران به بندر بوشهر منتقل و براي خدمت در ناوچه پيکان برگزيده شدم، دو سال از خدمت خود را در ناوچه پيکان سپري کرده بودم که در سي و يک شهريور سال 59 جنگ تحميلي عراق عليه ايران آغاز شد؛ دشمن بعثي از سه جبهه زميني، هوايي و دريايي حمله و تجاوز ناجوانمردانه خود را عليه ايران اسلامي آغاز کرده بود. پرسنل جان برکف نيروي دريايي از همان روزهاي آغازين جنگ تعرض هاي نيروي دريايي عراق را به شدت پاسخ مي دادند و توطئه ها را در نطفه خفه مي کردند. دشمن تهديدهاي زيادي را از ناحيه دريا وخليج فارس عليه ايران انجام مي داد و در رسيدن به تهديدهاي خود هر روز بر ميزان تعرضات و حملات دريايي خود مي افزود. نيروي دريايي ايران براي از بين بردن توان نيروي دريايي عراق با طراحي و اجراي عمليات غرورآفرين “مرواريد” در 7 آذر 1359 نبض اقتصادي کشور عراق را که در اسکله هاي نفتي البکر و الاميه مي تپيد به طور کامل منهدم ساخت و با حمله هاي مکرر رعد آسا عمده ناوچه ها و شناورهاي هجومي دشمن را غرق دريا ساخت. به گونه ا ي که تا پايان هشت سال جنگ تحميلي نيروي دريايي عراق نتوانست سربلند کند و ابراز وجود نمايد.
در اينجا از او مي خواهم که شرح عمليات “مرواريد” و نحوه انجام آن را توضيح دهد.
 او نيز بعد از مکثي کوتاه نفس عميقي مي کشد و به نقطه اي خيره شده و شروع به صحبت مي کند:

    قبل از عمليات مرواريد عملياتهايي با کمک تکاوران نيروي دريايي انجام داده بوديم و با نصب محموله هاي سنگين تي.ان.تي صدمات قابل توجهي به مراکز کنترل و رايانه اسکله هاي نفتي البکر و الاميه وارد نموده بوديم؛ اما در عمليات مرواريد تصميم بر اين بود که اسکله ها بعد از پاکسازي نهايي به طور کامل منهدم شوند. قبل از رسيدن ناوچه پيکان تکاوران و غواصهاي نيروي درياي به آنجا رسيده بودند و مشغول پاکسازي اسکله ها بودند که ناوچه ما به آنجا رسيد. تکاوران مستقر در اسکله به ما خبر دادند که در بخشهايي از اسکله هنوز دشمن مستقر است پس بهتر است ناوچه در ضلع جنوبي اسکله البکر که کاملا پاکسازي شده است پهلو بگيرد؛ اين کار انجام شد؛ تکاوران تعداد 10 عراقي را به اسارت گرفته بودند.

آنها را به داخل ناوچه منتقل کرديم. در حال منتقل کردن اسرا بوديم که بنده که مسئول رادار ناوچه بودم در رادار متوجه حرکت يک هدف به سمت خودمان شدم، موضوع را به فرمانده ناوچه ناخدا همتي گفتم؛ به دستور ايشان همه پرسنل در محل جنگ خود حاضر شدند و به سرعت از اسکله جدا شديم و به سمت هدف رفتيم وقتي هدف در تيررس توپخانه هاي ناوچه ما قرار گرفت دستور آتش صادر شد و بعد از پرتاب چند گلوله توپ و موشک هدف ساقط و از صفحه رادار محو شد.
    در هنگام برگشت به اسکله هاي البکر و الاميه بوديم که ناگهان متوجه پرتاب موشک به سمت ناوچه خودمان شديم. از آنجايي که پناه گرفتن در بخش داخلي اسکله ها ما را از اصابت هرگونه موشکي مصون مي ساخت ما نيز به سرعت همين کار را کرديم و موشکها يکي بعد از ديگري به خود اسکله ها اصابت کردند.

نزديکي هاي صبح بود که متوجه حرکت دو هدف ديگر به سمت اسکله البکر شدم. ما در آن موقع در اسکله الاميه مستقر بوديم.
 در روي اسکله البکر هنوز نفراتي از نيروهاي دشمن بعثي حضور داشتند شناورهاي دشمن به اسکله نزديک شدند و بعد از جمع آوري و انتقال نيروهاي باقيمانده خود بر روي اسکله البکر هرچه سريع تر به سمت خور عبدالله برگشتند در هنگام بازگشت، ناوچه پيکان از اسکله الاميه فاصله گرفت و به سوي هدفها رفت و بعد از پرتاب چند موشک، آن دو هدف را نيز ساقط نمود. وضعيت به طور ايده آل به نفع ما پيش مي رفت که پستهاي شنود به ما خبر رساندند که صدام به نيروهاي نظامي خود دستور داده است که به هر شکل ممکن بايد ناوچه پيکان از بين برود. نزديک صبح بود که چندين هواپيماي دشمن به سمت ناوچه ها حمله کردند، ما بدون هيچ واهمه و ترسي توانستيم دو تا از آن هواپيماها را ساقط نماييم. در حدود ساعت 11 صبح بود که دوباره در صفحه رادار هدف ديگري مشاهده کردم. براي حضور قدرتمند و جلوگيري از هرگونه خطر احتمالي از نيروي هوايي تقاضاي امداد و کمک شد. هواپيماهاي جنگنده ايراني به منطقه آمدند و نقطه هاي حساس و خطر آفرين را به شدت بمباران کردند.
نزديک ظهر بود که از پست فرماندهي منطقه دوم دستور رسيد که عمليات ناوچه پيکان خاتمه يافته و ناوچه هرچه سريعتر به اسکله منطقه دوم باز گردد. در آن هنگام هيچ هدفي بر روي رادار مشاهده نمي شد ولي احتمال وجود شناورهاي دشمن در کمين گاههاي خور عبدالله و اسکله البکر وجود داشت؛ يادم مي آيد بعد از دو سه مايلي که از اسکله الاميه فاصله گرفتيم فرمانده ناوچه ناخدا همتي مرا به روي عرشه خواند. به سوي او رفتم از زحمات 48 ساعته ما تقدير کرد و از من خواست که تعداد هدفهاي منهدم شده و نقشه عمليات اجرا شده را آماده و بعد از رسيدن به منطقه دوم آن را تحويل فرماندهان مربوطه قرار دهيم. در اين حين بود که همکاران فرياد برآوردند موشک، موشک، بله آنها از طريق رادار مشاهده کرده بودند که موشکي به سمت ناوچه شليک شده است.
    يادم هست در آن موقع جناب حفيظي يکي از همکارانمان، با سرعت به داخل اطاق سکان رفت و سکان را کاملا به سمت مخالف و چپ چرخاند ولي سرعت موشک بالا بود و در اين چرخش توانست پاشنه ناوچه ما را مورد اصابت قرار دهد.
موتورخانه منهدم و پروانه هاي محرک ناوچه از کار افتاد و ناوچه عملا به صورت يک هدف ثابت براي دشمن قرار گرفت، ناخدا همتي گفت: مطمئنا موشک ديگري به سمت ما خواهد آمد، بله پيش بيني ناخدا همتي درست بود، موشک دومي به سمت ما پرتاب شد و با اصابت آن به ناوچه من به اتفاق چندين نفري که در روي عرشه بوديم به داخل آب دريا پرتاب شديم. ديگر هيچ نفهميدم تا وقتي که بعد از مدتي به هوش آمدم. ديدم در داخل آب دريا هستم و از ناوچه تنها دکل آن بيرون آب بود. وقتي که خواستم به سمت ناوچه شنا کنم ناخدا سرنوشت که بر روي اسکله بود به من گفت که به سمت ناوچه شنا نکنم چون احتمال مي رفت با گردابي که ناوچه در حال غرق از خود به وجود مي آورد مرا نيز به داخل آب بکشاند و غرق کند. او گفت که به سمت آنها در اسکله شنا کنم.
    من هم همين کار را کردم ولي توان اينکه خود را به اسکله برسانم وجود نداشت. در داخل آب هم نيروهاي ايراني بودند و هم نيروهاي عراقي؛ هلي کوپترهاي ايراني و عراقي هرکدام جداگانه به کمک نيرو هاي خود آمده بودند. محشري برپا بود ناگفتني؛ با وجود آنکه انتظار مي رفت در آن موقعيت هرکس به فکر خودش باشد ولي نيروهاي با ايمان و غيرتمند ايراني تنها به خوشان فکر نمي کردند و بيشتر تلاش مي کردند بچه هايي که مجروحيت و آسيب بيشتري ديده اند را هرچه زودتر سوار هلي کوپتر کنند و اين صحنه ها ديدني بود. بالاخره در حوالي ساعات پاياني روز وقتي که هوا رو به تاريکي مي رفت هلي کوپترها توانستند آخرين بازمانده هاي ناوچه قهرمان پيکان را از آب نجات دهند و به بيمارستان منطقه دوم منتقل نمايند. بعد از انتقال بنده به منطقه به خاطر شدت جراحات و صدماتي که به چشمها و گوشها و کتف من وارد شده بود ناچار شدند جهت عمل و مداواي کامل مرا به تهران منتقل کنند.
وقتي که سکوت او را مي بينم از او تشکر کرده و آفرين برهمت بلند او و همرزمانش مي فرستم و از او مي خواهم در حاشيه گفتگو از اخلاق و کردار پرسنل و فرمانده ناوچه بگويد از خود ناوچه بگويد و از جايگاه ممتاز آن در ميان ناوچه هاي ديگر؛ او نيز دوباره لب به سخن مي گشايد و مي گويد: ويژگي اخلاقي شهيد همتي اين بود که بيشتر اوقات در نحوه برنامه ريزي و تصميمات خود با پرسنل ناوچه مشورت مي کرد و با شوخي و محبتهاي پدرانه خودجو دوستي و صميميت را در ناوچه پيکان بوجود آورده بود. اين عوامل نيز باعث مي شد که پرسنل با اخلاص و همت بالايي در وظايف محوله خود ايفاي نقش کنند به طوري که در آن موقع اکثر عملياتهاي دريايي را ناوچه پيکان انجام مي داد و با موفقيت نيز انجام مي شد به طوري که يادم هست بچه ها به ناخدا همتي مي گفتند: شما عملياتهاي دريايي را تماما پيش خريد کرده ايد و او نيز مي خنديد و اين افتخارات و موفقيتها را مرهون الطاف الهي و فداکاري پرسنل ناوچه مي دانست. شهيد بزرگوار حفيظي، نيز چنين بود. کسي تصور نمي کرد روزي فرا خواهد رسيد که ناوچه به اسکله منطقه برنگردد و چشمها را در انتظار طولاني بگذارد.
چون در صورت بروز هرگونه نقص فني، پرسنل ناوچه همه باهم متحد مي شدند و نقص ها را بر طرف مي ساختند و ناوچه را هرچه سريعتر آماده عمليات ديگر مي نمودند.
درياي خليج فارس نيز ناوچه پيکان را دوست داشت و خداي متعال پرسنل جان برکف آنرا؛ به گونه اي که در 7 آذر 59 خليج فارس ناوچه قهرمان پيکان را براي هميشه تاريخ به مهماني خود برد و خدا نيز پرسنل با غيرت آنرا به مهماني نعمات آسماني فراخواند و اينگونه شد که تاريخ 7 آذر و نام ناوچه پيکان در تاريخ مقاومت و سلحشوري اين کشور هميشه يادگار و ماندگار شد. در اينجاي کلام از او مي پرسم که آيا فرزندان شما از حماسه هاي ماندگار 7 آذر و ناوچه قهرمان پيکان اطلاعاتي دارند و شما خاطرات و گذشته خود را به آنها تعريف کرده ايد يا خير؟ در جوابم با تبسمي بر لب مي گويد: البته که خاطرات و گذشته خود را به آنها تعريف کرد ه ام ولي وظيفه اصلي معرفي و شناساندن عمليات غرورآفرين “مرواريد” توسط ناوچه پيکان در 7 آذر 59 و ساير عملياتهاي دريايي و زميني و هوايي برعهده مسئولين فرهنگي و روابط عمومي نيروها، فرماندهان نيروها و علي الخصوص روزنامه ها، مطبوعات و راديو و تلويزيون جمهوري اسلامي ايران است.
در پايان ما نيز به سهم خود از فداکاري ها و ايثارگريهاي جناب مسيحي و پرسنل قهرمان ناوچه پيکان سپاس و ستايش به عمل آورديم و بر روان پاک و مطهر شهداي گلگون کفن آن درود خالصانه فرستاديم.

نفرات صدمه دیده یگان اول را جمع می کند که در این حین دو فروند F-4E به واحد دومی نزدیک شدند و آن را مورد حمله قرار دادند دود سفیدی مشاهده شد و پس از مدتی اثری از هدف نبود و فقط واحد اولی با دود سیاه رنگ می سوخت و هنوز شناور بود.
به منظور پاکسازی منطقه از یگانهای سطحی دشمن برای عملیات نجات در تاریخ 08/09/1359 بنا به در خواست فرماندهی نیروی رزمی 421 دو فروند F-4E در ساعت 06:35 به پرواز در آمدند و در منطقه سکوی البکر به یک فروند ناوچه کوچک که به نظر می رسید ناوچه تندرو باشد و یک فروند ناوچه OSA1 حمله می کنند که شناور کوچک منهدم و موشکی که به سمت OSA1 شلیک شده بود به سکوی البکر اصابت می کند که بنا به گزارش اسرای عراقی موجب زخمی شدن فرمانده آن می شود که فرمانده دوم جای او را می گیرد.
در ساعت 08:40 دو فروند هواپیمای F-4E به پرواز در آمدند که در حدود ساعت 9 به منطقه عملیات وارد می شوند که در قسمت غربی اسکله به یک فروند ناوچه موشک انداز OSA1 حمله می کنند و آن را به وسیله موشک غرق می کنند این همان ناوچه قبلی بوده.
در عمليات نجات که با شرکت بالگردهاي SH3D 302_307_308_311_314 انجام شد كه با جانفشانيها و از خود گذشتگي هاي فراوان با وجود اينكه بارها مورد حمله ميگها قرار گرفتند و مجبور به ترك منطقه عمليات مي شدند اما توانستد 16 نفر نيروي خودي و دو نفر شهيد و 17 عراقي و 2 جسد دشمن را از آب بيرون كشيدند.
در مورد بالگرد شماره 314 اين نكته را بگويم كه 2 سال پيش دقيقا يادم نيست زمان زلزله بم اين بالگرد نمي دانم براي كمك رفته بوده يا ماموريت ديگر اطلاع ندارم سقوط كرد و دچار آسيب كلي شده والان در شركت پنها و در كنار ساير هليكوپترهاي اوراق شده و سقوط كرده و از رده خارج شده و مخصوصا در كنار هليكوپترهاي آمريكايي RH-53D كه به طبس آورده بودند آرام گرفته...
در مورد نجات خلبانان نيروي هوايي هم در ساعت 09:35 بالگرد شماره 307 كه مستقيما جهت جايگزيني بالگرد شماره 308 به منطقه اعزام شد و برابر گزارش خلبان منطقه جنوب سكوي البكر كاوش مي شود و جستجو در شعاع بيشتر از حد معمول انجام شد ولي متاسفانه نتيجه اي حاصل نمي شود در ساعت 11:30 دو بالگرد عراقي و يك ميگ مشاهده گرديد كه موجب تغيير مسير بالگرد مي شود كه به طور اتفاقي ناوبانيكم سرنوشت به همراه يك نفر غواص عراقي از آب گرفته مي شوند و در ادامه مسير موفق به نجات 7 نفر عراقي مي شود و در ساعت 13:10 در فرودگاه هوا درياي بوشهر به زمين مي نشيند.
اقدامات شاخص دشمن در اين عمليات :
عمليات مرواريد يك جنگ تمام عيار دريايي بود به همين دليل دشمن از تمام توان دريايي خود براي پيروزي بهره گرفت اعزام چندين فروند ناوچه موشك انداز ناو نيرو بر و انواع ديگر ناوهاي جنگي و بهره گيري از پشتيباني هوايي با حجم زياد بيانگر اهميت و حساسيت اهداف عمليات مرواريد براي دشمن بود.
نتايج حاصله از اين عمليات :
1 انهدام هسته اصلي نيروي دريايي عراق و به دام افتادن بقيه نيروهاي دشمن در بندر ام القصر .
2 قطع كامل صادرات نفتي عراق كه از پايانه هاي نفتي البكر و الاميه در جريان بود.
3 استيلاي كامل نيروي در يايي ايران تا پايان 8 سال جنگ بر خليج هميشه فارس و درياي عمان به طوري كه در اين مدت هيچ شناوري اعم از تجاري و نظامي نتوانست از مبدا يا مقصد اين آبراه تردد نمايد. در واقع عراق در تمام مدت جنگ دريا را از دست داد در شرايط عكس اگر عراق در جنگ دريايي پيروز مي شد احتمال شكست ايران در جنگ بسيار بالا بود و اگر هم شكست نمي خورديم شرايط بسيار متفاوتي در جنگ ايجاد مي كرد مثل كم شدن شديد كالاهاي اساسي و قحطي و ...
لازم به ياد آوري است كه عراق در حدود 3 سال بعد از عمليات مرواريد تقريبا هيچ تحرك نظامي در صحنه خليج فارس نداشت و ورود هواپيماهاي جديد ميراژ و موشكهاي اگزوست و جنگ نفت كشها 3 سال بعد از اين واقعه شروع شد كه در آن هم با توجه به برتري مطلق دريايي ايران چندان موفق نبود ( در دوران جنگ در مجموع 10 هزار فروند كشتي تجاري و نفت كش توسط نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي اسكورت گرديدند و قريب 300 ميليون تن كالا به داخل كشور وارد شد از اين تعداد شناور فقط 259 فروند بر اثر حملات دشمن صدمه ديدند كه اين تعداد با توجه به نزديكي دشمن با معابر اصلي ايران و برخورداري از جديترين موشكها با بردهاي زياد رقم بسيار قابل توجهي است در اين مورد در آينده بيشتر مي نويسم.)
4 انهدام سكويهاي البكر و الاميه كه مي توانست به عنوان پايگاهي بر عليه ما استفاده گردد.
5 تامين مايحتاج و ارزاق اساسي مردم از طريق دريا
با توجه به اهميت بسيار بالاي اين عمليات و نقش آن در جنگ كه اگر مهمترين عمليات زمان جنگ نباشد حداقل دومين يا سومين عمليات مهم و تاثير گذار زمان جنگ است كه با حضور مقتدر و قدرتمند نيروي دريايي و هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران انجام شد يك بار ديگر از شما مي پرسم كه تا به حال چند بار نام اين عمليات را شنيده بوديد و از اهميت آن آگاهي داشتيد؟
اين هم دليل ديگري بر ناديده گرفتن ارتش و نقش آن است اگر اين عمليات توسط سپاه انجام شده بود ( كه صد البته غير ممكن است من حتي فكر نكنم نيروي دريايي سپاه در حال حاضر هم با اين همه امكانات قادر به انجام چنين عملياتهايي باشد!) آنقدر روي آن تبليغ و بزرگنمايي مي كردند كه آدم فكر مي كرد آنها نيروي دريايي آمريكا و شوروي را شكست داده اند! و از هر بچه اي هم راجع به اين عمليات سوال مي كردي تمام آن را برايت شرح مي داد! ولي متاسفاته يا خوشبختانه اين عمليات توسط ارتش انجام شد !!! بي صبرانه منتظر نظرات شما در اين رابطه هستم.
بازتابها و آثار سياسي نظامي و اقتصادي اين عمليات :
اين عمليات نه تنها در خليج هميشه فارس و درياي عمان بي سابقه بود بلكه در تاريخ جنگهاي دريايي بي سابقه بود . از نظر اقتصادي با تامين امنيت در دريا براي كشتي هاي تجاري و نفت كشهاي خودي صادرات و واردات به خوبي انجام شد و كشور از اين لحاظ به مشكل برخورد نكرد ولي با بسته شدن خليج فارس براي عراق ضربه شديد اقتصادي به اين كشور وارد شد شما در نظر بگيريد كه الان هم اقتصاد ما متكي به نفت است و اگر ما در دريا شكست مي خورديم و فقط صادرات نفت ما قطع مي شد چه بلايي به سر ما مي امد؟
از لحاظ نظامي عراق تا پايان جنگ از رويارويي نظامي در دريا با ايران وحشت داشت و سيادت و اقتدار دريايي ايران تا پايان جنگ كاملا حفظ شد
اين عمليات در رسانه هاي خارجي بازتاب وسيعي داشت و عليرغم حمايت رسانه هاي غربي از دولت بعثي عراق آنها مجبور به شدند پروزيهاي مقتدرانه ايران را به جهانيان منعكس كنند.
در مورد اهميت اين عمليات بايد بگويم که اين صدام زماني که خبر اين عمليات را شنيد بسيار ناراحت شد و گفته بود اين بدترين خبري بود که در عمرم شنيدم و امام هم بسيار از انجام اين عمليات خوشحال شد و روز 7 آذر را روز نيروي دريايي ناميد. در اين عمليات که از طرف فرمانده وقت نيروي دريايي دريادار افضلي طرح ريزي شد از بهترين پرسنل نيروي دريايي و هوادريا و کماندوهاي نيروي دريايي اجرا شد از نيروي هوايي هم مي توان از خلبان شهيد عباس دوران ياد کرد که در اين عمليات شرکت داشت نام برد.