خاطرات
برادر شهيد:
شهيددهباشي، به شهادت همة اقارب، دوستان و آشنايان، فردي بسيار آرام و كم‌حرف بود. از پرحرفي و گزافه‌گويي تنفّر شديد داشت. دوست نداشت به هر حربه‌اي متوسّل شود تا بين مردم نفوذ و شهرتي حاصل نمايد بلكه ترجيح مي‌داد حتّي‌الأمكان در معرض توجّه نباشد. با حالت خضوع و افتادگي خاصّي در كوچه و خيابان راه مي‌رفت و شماي كلّي راه‌رفتنش، به‌سان راه‌رفتنِ «عِبادُالرَّحمن» بود؛ همچنانكه قرآن كريم مي‌فرمايد: «وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشونَ عَلَي الأَرْضِ هَوْناً وَ إِذَا خاطَبَهُمُ الْجاهِلونَ قَالُوا سَلاَماً » يعني: بندگان خدا كساني هستند كه به حالت خشوع و تواضع به روي زمين، راه مي‌روند و هنگاميكه نادانان، آنها را مورد خطاب قرار مي‌دهند، به آرامي با آنان سخن مي‌گويند.
اين بُعد از اخلاق شهيد، بر كساني‌كه او را مي‌شناختند، پوشيده نبود و لذا علـيرغم اينكه آنان شهيد را به عنوان فردي آرام و بي‌سروصدا و كم‌حرف مي‌دانستند، امّا اين آرامش و كم‌حرفي را نه‌تنها دليل ضعفِ شخصيّتي وي به حساب نمي‌آوردند، بلكه آن را نشانة پختگي شخصيّت، فهميدگي و متانت بالاي او مي‌دانستند؛ از اين‌رو شهيد، عليرغم آرام بودن، از احترام بالايي برخوردار بود و همگي، به ديدة بزرگي و احـترام به او مي‌نگريستند. برادر محترم پاسدار آقاي احمد تقي‌زاده، دوست و همرزم صميمي شهيد دهباشي دربارة مراتب والاي اخلاقي اين شهيد والامقام مي‌گويد: «شهيد دهباشي هميشه تبسّم بر لب داشت و به بزرگ و كوچك سلام مي‌كرد. با همه خوش‌رفتار بود هر كس او را مي‌ديد، شيفته‌اش مي‌شد. هميشه در تمرينات و لباس پوشيدن، مرتّب بود و به موقع آماده مي شد.»
تقيد شديد به شعائر ديني
شهيد، از كودكي با شعائر نوراني دين، اُنس گرفته بود و در اين زمينه، غالباً مديون مادرش بود؛ چرا كه شهيد در كودكي پدرش را از دست داده و پس از آن مسؤوليت سنگين ادارة زندگي بر دوش مادرش افتاده بود. شهيددهباشي پيش از رسيدن به سن تكليف، نمازخواندن و روزه‌گرفتن را آغاز كرد و در تمام مدّت عمر كوتاه امّا پربار خود، لحظه‌اي به اين دو فريضة بزرگ دين، بي‌اعتنايي نكرد. برادر شهيد مي‌گويد: «زمانيكه برادرم تازه به استخدام سپاه درآمده بود، گهگاهي با همكاران برادرم ديدار مي‌كردم و احوال برادرم را از آنان مي‌پرسيدم. آنان ضمن ارائة شرح حال او، در توصيف برخي از خلقيّاتش مي‌گفتند: حقيقتاً، برادرت تقيّد شديدي به نماز دارد. او عـلاوه بر نمازهاي يوميه، اهل تهجّد و اقامة نماز شب نيز هست و هرشب، در وقت معيّني بر مي‌خيزد و نماز شب مي‌خواند. آنها به شوخي ادامه مي‌دادند: مختار از بس نماز شب مي‌خواند، نمي‌گذارد كه ما بخوابيم!»
شهيد دهباشي، پس از رسيدن به سن تكليف، نسبت به مراعات حـلال و حـرام خدا بسيار مقيّد بود و به عنوان مثال، از نظرانداختن به نامحرم شديداً اجتناب مي‌كرد. برادرش دراين‌باره چنين مي‌گويد: «گهگاهي كه زن يا دخـتري به منزل ما مي‌آمد، با اينكه پوشش اسلامي‌شان كامل بود، برادرم مختار، به حساب اينكه به‌هرحال او نامحرم است، در خانه‌اي كه آن زن يا دختر نشسته بود، اصلاً نمي‌رفت تا موقعيكه كه او خداحافظي مي‌كرد و از منزل خارج مي‌شد. برادرم به معناي حقيقي كلمه، انساني سربه‌زير و عفيف و باحـيا بود.»
شهيد با فهميدگي و معرفت بالايي كه داشت، به قدر و ارج و ارزش والاي والدين، واقف بود. او پدرش را در كودكي از دست داده و يتيم بود اما مادرش را كه زن سالخورده و مؤمنه‌اي بود، بسيار نيكو احترام مي‌كرد. به گفتة برادرش، او هروقت از سوي مادرش مأمور به انجام كاري مي‌شد، با كمال ميل مي‌پذيرفت، سپس همچون عبدي خاضع، دست مادرش را با احترام بسيار مي‌بوسيد و بعد از آن، خواستة او را برآورده مي‌كرد. او بي‌ترديد، در اين زمينه در بين همة فرزندان پدرش شاخص بود و مادرش هم به اين موضوع وقوف و آگاهي داشت. لذا علاقة منحصربفردي به او داشت به طوريكه پس از مفقودشدنش، در هر صبح و شام، سراغ او را مي‌گرفت و همواره گريه مي‌كرد. هنگاميكه موضوع شهادت فرزندش رسماً اعلام شد، به مسؤولان بنياد شهيد اعلام كرد كه بعد از شهادت فرزندش، ديگر هيچ‌چيزي را نمي‌خواهد و به‌همين خاطر، با خواستة خودش از تمام حقوق و مزاياي قانوني كه به خانوادة شهدا تعلق مي‌گيرد، چشم پوشيد.
شهيد، عمر خود را به تمام و كمال، وقف نبرد با دشمنان اسلام و اقتدار هرچه بيشتر نظام اسلامي كرد. او در طول عمر كوتاه خود، پنج بار به جبهه رفت و تمام انديشه‌اش ستيز با دشمنان اسلام و انقلاب اسلامي بود. برادرش دراين‌باره مي‌گويد: «مختار از زماني كه به سن تكليف رسيد تا زمان شهادتش همواره در جبهه بود. اصولاً تا زخمي نمي‌شد، برنمي‌گشت و هروقت هم كه زخمي مي‌شد با حصول حداقل بهبودي، مجدداً راهي جبهه مي‌شد و در صف رزمندگان اسلام قرار مي‌گرفت. پس از آنكه به سن ازدواج رسيد، حضور مداوم در جبهه، مانع از توجّه او به ازدواج مي‌شد و حاضر نبود به خاطر انجام ازدواج، از حضور در ميدانهاي دفاع و شهادت، دست بكشد. ايشان يكي‌دوماه مانده به شهادتش، با حقوق اندكِ پاسداري‌اش، مبادرت به خريد يك تخته قالي و يك عدد پنكة رومـيزي كرد تا بتواند درآينده ازدواج كند كه اين امر، هرگز محقق نشد و او به جوار رحمت و قرب الهي شتافت.»
شهيد، چه در جبهه و چه در پشت جبهه، همواره در خدمت فعاليتهاي بسيج بود. او كراراً جبهه مي‌رفت و بيشتر اوقات در جبهه‌ها حاضر بود و هرگاه هم كه از جبهه بر مي‌گشت، به جاي استراحت، به نحوي خستگي‌ناپذير در برنامه‌هاي مختلف بسيج به فعاليت مي‌پرداخت. برادر بسيجي مصيّب غريبي فرماندة سابق پايگاه مقاومت شهيد بهشتي كه درحال حاضر، فرماندهي پايگاه مقاومت بقيه‌الله(ع) را به‌عهده دارد، دراين‌باره مي‌گويد: «شهيد دهباشي از اعضاي فعّال و پركار پايگاه بود و در همة برنامه‌هاي بسيج، حضور فعّال و چشمگيري داشت. هنگامي كه از جبهه برمي‌گشت، به‌جاي استراحت كردن، به پايگاه مراجعه مي‌كرد و جهت شركت در برنامه‌ها اعلام آمادگي مي‌نمود. يادم مي‌آيد من و ايشان، همراه با هم و با كمكِ هم، كپسولهاي گاز را با ماشين مي‌برديم دمِ درب منازل رزمندگاني كه در جبهه‌ها حاضر بودند؛ و آن را تحويل خانواده‌هايشان مي‌داديم؛ شهيد دهباشي در اين‌راه كمك شاياني به ما مي‌كرد.»
آري، شهيد دهباشي از تبار سماواتيان بود و تمام فراز و فرود زندگيش در مسير آسماني شدن سپري شد و دراين راه، اسماعيل‌وار تا مسلخ عشق پيش رفت و سر و تن را داد و سعادت ابدي را خريد و در جوار انبياء و اوصياء و صُلحا و شهدا و صدّيقين، مأوا گرفت. روحش شاد و راهش پاينده باد.
«برادرم معمولاً غالبِ اوقات، در جبهه‌ها حضور داشت و خيلي‌كم به خانه برمي‌گشت. اما در عين حال مدّت اقامت او در جبهه، به ندرت از سه‌ماه فراتر مي‌رفت. يك‌بار مدت شش‌ماه گذشت و برادرم برنگشت. خيلي انتظار كشيديم كه يا برگردد يا خـبر و اطّلاع دقيق و موثّقي از او به دستمان برسد. كم‌كم به طور جدّي، نگران حالش شديم به ويژه مادرم كه او را زياد دوست مي‌داشت و از اين‌رو تحمّل دوري او و بخصوص تحمّل بي‌خـبري از او، برايش بسيار مشكل و آزاردهنده بود. من تصميم گرفتم به تهران بروم و در آنجا از او سراغ بگيرم. لذا به تهران رفتم و با مراجعه به سپاه مركزي، از سرنوشت برادرم پرس‌وجو كردم؛ امّا اطّلاع خاصّي دستگـيرم نشد. وقتي از تهران برگشتم، مختار نيز از جبهه برگشت. ما كه تا آن زمان، به شدّت نگران او بوديم و نمي‌دانستيم كجاست، با مشاهدة او بسيار خوشحال شديم. وقتي علّت را از خودش پرسيديم، او گفت كه در تمام اين مدتِ شش‌ماه، در عمق 250 كيلومتري خاك عـراق بوده و به انجام عمليات جاسوسي و جمع‌آوري اطلاعات از دشمن مي‌پرداخته و چون اين موضوع، سرّي بوده است، نمي‌بايست كه هيچ‌كس حتّي خانواده نيز از آن اطّلاع حاصل مي‌نمود. شنيدن اين موضوع براي ما بسيار جالب بود و دريافتـيم كه برادرم در سپاه از موقعيّتِ جاافتاده و خوبي برخوردار است به طوريكه فرماندهان وي، حاضر شده‌اند مأموريتي به اين حسّاسيّت و دشواري را به او بسپارند.»