سال 1338 در ساوه و در خانواده اي مذهبي ، متولد شد در دامان عشق به حقيقت و ارادت به اهل بيت (ع) پرورش يافت.
پس از تكميل تحصيلات خويش تا سطح متوسطه ، به تهران آمد و در رشته رياضي ، موفق به اخذ مدرك فوق ديپلم گرديد. ابتداي جواني او با اوايل انقلاب مصادف بود ، او با سيل خروشان مبارزه مردمي ، همراه شد و به فعاليتهاي مختلفي از جمله همكاري با روحانيت معظم- دور از چشم ساواك - وشركت در تظاهراتهاي مختلف در سطح شهر ، دست زد.
با شروع انقلاب ، با تيزبيني خاصي كه داشت ، در حفظ پيروزي بدست آمده و پاسداري او خونهاي ريخته شده سعي بسياري نموده و در اين راه تلاشي مستمر را در « كميته انقلاب اسلامي » و پس از آن در « سپاه پاسداران انقلاب اسلامي » آغاز كرد.
انديشه « تعليم و تربيت » و « پرورش نسل نوپاي انقلاب » او را به سمت خدمت در « آموزش و پرورش » سوق داد ؛‌ پس از چندي ، با لياقتي كه داشت و از خود بروز داد ، به رياست آموزش و پرورش « نوبران » منصوب شد.
مسووليت براي او در حكم امتحاني بود كه مي بايست از آن ، سرفراز بيرون آيد. خاطراتي كه از زمان رياست او مانده ، گواه اين مطلب است كه « حاجي » دل به اين چنين مسووليت هايي نبسته بوده و سعي در اين داشته كه به هر نحو ، رضاي خداي تعالي – و نه چيز ديگر را ، در عمل به تكليف ، براي خود فراهم كند.
هرم آتش جنگ و دغدغه دفاع از ارزشهاي الهي و ميهني نگذاشت كه حاجي در دايره مكان و زمان ، قراري داشته باشد ، بنابراين سنگر « دفاع از ارزشها » را جايگزين سنگر « تعليم و تربيت و تربيت » نمود. و لحظه اي نيز در اين امر ، ترديد نكرد ؛ با آن كه بارها از سوي اداره آموزش و پرورش ، درخواست بازگشت او به محل كار آمده بود و ... اما او گمشده خويش را در صحراي طلب و در بيابانهاي جبهه ، يافته بود و لحظه اي چشم از يافتن آن ، برنگرفت تا او را در لابلاي آتش و خون و خاكستر يافت.

زيباترين تكرار و دلنشين ترين حديث مكرر، عشق است و داستان سفر عشق ، كه جگر شير مي خواهد و ... ما از عشق ، دم مي زنيم اما دم زدن ما، نگاه ما و فهم ما ، محدود در مرزهاي دنيوي است ؛ آنچه مي گوئيم قياسات عقلاني ماست ، با تكيه بر عقلي كه راه بدان سراپرده نداشته و ندارد. آنجا « تماشاگه راز » است ؛ بايد سر به جيب برد و با خويش گفت كه : « چشم دل بازكن كه جان بيني » تا « آنچه ناديدني ست ،‌ آن بيني » اگر از عشق مي خواهي بگويي ، اگر مي خواهي از عاشقان بگويي ، بايد مرزهاي « وهم » را در نوردي و به آن سوي اين « ديوارهاي ممتد » برسي! چگونه مي تواني از حد عاشقان بگويي ، وقتي كه حد تو همين واژه هاي معمولي و نگاههاي مجازي ست؟! چگونه مي تواني از « شهيدان » بگويي و از مقام بلند ايشان – كه « عند ربهم يرزقون » است ؟
با اين همه شناخت « شهيد » و شناساندن سيره او در دوران حيات دنيوي اش ، مي تواند راهگشايي باشد در بن بست زمان و مكان انسان بي خبر امروز.

كلام نوراني « النظافه من الايمان » را سرلوحه كار خود را قرارداده بود ، حتي در مناطق جنگي كه امكان تميزي و پاكيزگي محض نبود ، او بسيار نظيف و آراسته ظاهر مي شد.
هنگامي كه نيروهايش را به « مريوان » برده بود ، مقر نظامي را اندكي نامنظم و آشفته ديده بود ؛‌ بنابراين اولين كار او هماهنگ كردن نيروها براي تميز كردن ، رنگ كردن و آراستن آن محيط بود ؛‌ تا حالت سربازخانه نيروهاي اسلام را پيدا كند.
نيروهاي تحت امر او ، بارها ديده بودند كه دور از چشم همگان ، به نظافت « مقر » پرداخته واطراف چادرها وكانيكسها را مرتب وتميز مي نمايد، دقت او در امر « نظافت » از او يك الگوي تمام عيار ساخته بود.

امانتدار بيت المال در جبهه ها بود. با مسووليتي كه در لشكر داشت ، خود را حافظ اموال و مقسم آن درميان نيروها مي دانست و در اين راه ، عدل عدالتگر حقيقي ، علي (ع) را سرمشق خود قرار داده بود ، در اين راه از همه چيز خود مي گذشت ، از دوستي ، تعارفات معمول ، تسامح در امور بيت المال و ... با هيچ كس رو دربايستي و تعارف نداشت در تقسيم بيت المال ، بر همه و از همه بيشتر ، برخود بسيار سخت مي گرفت ؛‌ تا مطمئن نمي شد كه امكانات بيت المال در ميان همه بدرستي تقسيم نشده از آن استفاده نمي نمود. اين رفتار مايه تعجب بسياري از دوستان او شده بود و از سوي ديگر ، مايه اطمينان خاطر مسوولين لشكر :
« با توجه به بافت تشكيلات پشتيباني ، لازم بود فردي در اين مركز ، مسووليت داشته باشد كه از يك سو به نيازهاي رزمندگان ، شناخت كافي داشته باشد و از سوي ديگر به ظواهر دنيوي ، بستگي و تعلق نداشته باشد.
انتخاب شهيد بزرگوار « نظر فخاري » در اين مجموعه ، براي مسوولين لشكر ، مايه اطمينان خاطر بود و امور پشتيباني ، تضمين شده به حساب مي آمد ؛‌ چرا كه تمامي اين ويژگي ها بصورت بارز در رو حيات او وجود داشت »

با آن كه « شهيد نظر فخاري » خود مسووليت بزرگي در جنگ داشت و از نفوذ خويش مي توانست استفاده شايان توجهي به نفع خود ببرد ، با اين حال هرگز هواي نفس و خواهش دل را بر هيچيك از امور جنگ در جبهه ، دخالت نمي داد. به عبارت ديگر مي توان گفت كه در امر جنگ و مبارزه ،‌تسليم محض بود و هر چه فرماندهان صلاح مي دانستند ، عمل مي كرد.
در گرما گرم حملات و عملياتهاي مختلف رزمندگان در منطقه جنوب ، در آن لحظاتي كه شوق حمله به بعثيان در وجود رزمندگان شعله ور بود در برابر صلاحديد فرماندهان تسليم شد و نيروهاي خود را به سمت غرب ، سوق داد!
او مي گفت: « ما به جنگ آمده ايم، نه آتش بازي ،‌ هر كجا كه مسوولين تشخيص دهند ، ما آماده ايم ... جنگ براي ما يك وظيفه شرعي است ، آنهم در هر مسووليتي و در هر مكاني كه باشد. اگر اداي وظيفه در جنوب بايد باشد ، بسم الله ! اگر در غرب است ... اگر در مريوان ... ، آماده ايم. اطاعت از فرماندهي جنگ ، اين قدرت را به آنها مي دهد كه برنامه ريزي منسجم و حساب شده اي داشته باشند»
آنگاه كه عازم « حج » بود بنا به تشخيص مسوولان ، مبني بر اين كه ماندن در جبهه لازم تر و ارجح است ، دل از سفر حج ، پرداخت و اوج اطاعت خويش از فرماندهان را نشان داد. او باور داشت كه اطاعت از « فرماندهان » اطاعت از « ولي امر » و در نتيجه گوش سپاري به امر « ولي عصر (عج ) » مي باشد.

با شهامتي كه در خود يافته بود. به كارهايي دست مي زد كه منحصر به خود بود!‌ در زمان تظاهراتهاي مردمي در صف شعار دهندگان بود و در زير باران آتش و گلوله ماموران رژيم شاه با شهامتي تمام ، پيكر شهيدان مبارزه را بدوش مي كشيد و نمي گذاشت در معركه باقي بمانند.
در اوايل پيروزي انقلاب ، احساس كرده بود كه فعاليت سوداگران مرگ ،‌ بيشتر شده است ، بنابراين احساس تكليف نمود و گامهاي بسيار مفيدي در مبارزه با آنان برداشت. حتي يكبار به تنهايي با چند نفر از آنها برخورد كرده و آنان را دستگير نموده بود.
او هرجا كه احساس تكليف مي كرد ، لحظه اي تامل نمي نمود و به اداي آن مي پرداخت ؛ در زمان بني صدر، تلاش متعهدانه اي در انتخاب دعوت از سخنرانان مختلف براي آگاه كردن مردم انقلابي ، به خرج مي داد و از كساني چون « شهيد آيت » و ... براي سخنراني قبل از برنامه نماز جمعه شهر ، دعوت مي نمود.

توجه به خانواده هاي محترم شهدا و تلاش و در دلجويي و تسلي خاطر آنان از برنامه هاي هميشگي او بود. هنگامي كه مرخصي مي آمد،‌ ابتدا به گلزار شهدا و سپس به منازل شهيدان مي رفت و بدين طريق ، ياد شهدا و همسنگران عزيزش را در دل و جان ، مستدام مي داشت.اخلاص او در كار و عبادت و ... زبانزد شده بود ، از هيچ چيز به جز خدا نمي ترسيد ؛‌ اگر ذره اي ترس در وجود او راه يافته بود ، هرگز نمي توانست در زيرباران گلوله بعثي ، شبها را بيرون سنگر ، به عبادت بپردازد و همانجا را بستر آرامش خويش قرار دهد ،‌ اين كار بارها از او سر زده بود چرا كه اطمينان قلبي به خداوند داشت و به چيزي جز او نمي انديشيد ، به شهادت دوستان و همسنگرانش به هيچ چيزي تعلق خاطر نيافته بود و تمامي امور دنيوي را پشت پا زده بود.
اين ويژگي هاي منحصر به فرد – كه فقط در انسانهايي خاص يافت مي شود – از او انساني وارسته ، ساخته بود. از همان انسانهايي كه ملائك عرش نشين ، بر مقامشان رشك مي برند.
او از « خلصين » بود ؛ براي خدا زيست ، براي خدا مبارزه نمود و در نهايت مزد رنجها و زحمات خود را از خداوند گرفت و مصداق بارز « ان الله اشتري من المومنين باموالهم و انفسهم بان لهم الجنه » گرديد و رضوان الهي و جنت موعود را به دست آورد.
منبع:عرشيان،نوشته ي ،سيد مهدي حسيني،نشرلشگر17علي ابن ابي طالب(ع)،قم-1382

خاطرات
علي صبوحي:
در سالهاي تحصيل در دوره دبيرستان ، گاه تصميم مي گرفتيم و به تفريح مي رفتيم ... بنده به لحاظ شرايطي كه داشتم ، معمولاً‌سعي مي كردم كمتر در اين گردشهاي جمعي شركت كنم اما « مهدي » اصرار بر حضور من داشت. او با روح بلندي كه داشت معمولاً‌ بيشتر خرجها را به عهده مي گرفت و ما را شرمنده الطاف خود مي كرد و حتي فرصت كمترين تشكر، حتي به صورت لفظي را از ما مي گرفت.

تعهد « شهيد مهدي » در همه جا و هميشه ، بارز بود ، به ياد دارم كه در روزهاي فراغت با جمعي از همكلاسي هامان فوتبال بازي مي كرديم ؛ « مهدي » تلاش زيادي در بازي به خرج مي داد ، اما من برعكس ، با بي ميلي توپ مي زدم ... تا اين كه به من گفت : « خيلي بي روح بازي مي كني !‌ سعي كن درست بازي كني ؛‌ اين گونه بازي كردن تو ، به بازي ديگران لطمه مي زند .»

حسينعلي خديوي:
سال تحصيلي 1356 – 1355 بود ، كلاس سوم دبيرستان بوديم ، رشته رياضي ؛ « مهدي » هم مبصر كلاسمان بود. او براي درس جديد هندسه ، ماكتي چوبي از « منشور سه وجهي » ساخته بود.
وقتي معلم هندسه وارد كلاس شد نگاه بدبينانه اي به حالت تمسخر به آن ماكت نمود و در پي آن همه بچه هاي كلاس زدند زيرخنده! بعد هم ماكت را در سطل زباله انداخت و به سراغ درس جديد رفت.
در هنگام درس، به ياد ماكت ساخته شده افتاد !‌ آن را از سطل درآورد و به وسيله آن به تفهيم درس جديد پرداخت. هر چند يكبار هم نگاهي به « آقامهدي » مي كرد از او عذرخواهي مي كرد!‌

علي صبوحي:
براي اقامه نماز به مسجد مي رفتيم. حاجي به مسجد كه رسيد در برابر صندوق كمك به جبهه ايستاد ودست در جيبش كرد ، هر چه داشت در آورد و همه را در صندوق ريخت!‌
من ايستاده بودم و با تعجب تماشا مي كردم ، در اين حال آيه اي باين مضمون به خاطرم آمد كه ، جماعتي بدون حساب ، روزي مي خورند و وارد بهشت مي شوند ، اينان جماعتي هستند كه بدون حساب در راه خدا انفاق مي كنند.آن روز بر اين باور رسيدم كه « حاجي » از مصاديق بارز آن آيه و از شمار چنان وارستگاني است.

« فارغ از خود »
سال 1360 بود و يكسالي از خدمت من گذشته بود ، تصميم گرفته بودم كه ازدواج كنم. «حاجي» كه گاه گاهي به من سر ميزد ، وقتي از جريان مطلع شد ، بيست هزار تومامن - كه شايد همه پس انداز معلمي اش بود – آورد وبه اصرار به من داد ، من اخلاق او را خيلي خوب مي شناختم و مي دانستم اگر پول را نگيرم قطعاً‌ ناراحت خواهد شد. به هر حال پول را قبول كردم ، مي دانستم كه اولين نفر نيستم كه « حاجي » گره از كارم مي گشايد.
« حاجي » تعلقي به ماديات نداشت و آنچه داشت وسيله اي براي او شده بود تا رسيدن به اوج كمال. خوشا بر حال او كه آزاد زيست.

از ويژگي هاي « شهيد فخاري » آراستگي و تميزي شان بود ، هميشه از روز اول هفته با يك تركيب بسيار دلپذير و يك وضعيت خيلي متناسب در محيط مدرسه حاضر مي شد.
به ياد دارم كه در همان سالهاي دبيرستان ، شناسنامه بهداشتي خاصي در كنار شناسنامه ها ترتيب داده شده بود كه معمولاً‌ اطلاعات پزشكي مربوط به هر فرد در آن درج مي شد ، يكي از روزهايي كه دكتر دندانپزشك به مدرسه آمده بود ، من و مهدي براي بررسي دندانهايمان به نزد او رفتيم ... وقتي ليست افراد را نگاه كردم تقريباً بيشتر افراد ، دندانهاي خراب داشتند كه ثبت شده بود ؛‌ وقتي دكتر ، دندانهاي مهدي را ديد گفت : عجيب است!‌ اولين كسي هستي كه دندانهايت سالم اسم ! چه خميردنداني استفاده مي كني؟!
« مهدي » در جواب گفت: « من از خميردنداني استفاده نمي كنم ؛‌ من هر روز دندانهايم را با آب و نمك مي شويم! »
اين آراستگي ظاهري مقدمه اي بود براي نظافت روح و پاكيزگي جانش ، تا مقام همنشيني با ملكوتيان را پيدا كند.

محمود احمدلو:
شهيد « نظر فخاري » خود تعريف كرده است:
« روزي در حياط اداره ، مشغول كار بوديم با سر و رويي خاكي ، دو سه نفر از خانمهاي معلم آمدند و پرسيدند كه « آقاي فخاري هستند؟ » آنها را به داخل ساختمان راهنمايي كرديم ؛ آنها شايد فكر كردند كه ما فراش يا خدمتگزاريم !‌ به هرحال دست و رويمان را شستيم و لباسهامان را تكانديم و داخل شديم.
دوباره خانم ها گفتند:« با آقاي نظر فخاري كار داريم. » گفتم : « خودم هستم!‌ بفرمائيد!‌» يكي از آنها گفت: « ديگر چه بگوئيم؟ ما مشكلات داريم ، راهمان دور است ؛‌ مي خواستيم به طريقي انتقالي بگيريم؛ اما ... »
ظاهراً‌ وقتي ديدند كه ما مسوول آموزش و پرورش هستيم و اينگونه تلاش و كار مي كنيم از تقاضاي خويش منصرف شدند و رفتند.»

محمدحسن احمدنوري:
در مورد مصرف بودجه بيت المال در مناطق محروم ، بسيار جدي بود ، براي مثال ، به ميزان 10 ميليون ريال بودجه جهت ساخت 5 مدرسه در بخش « نوران » از سوي اداره كل اختصاص داده شده بود كه به علت بعد مسافت و صعب العبور بودن آن روستاها ، مدت ده ماه از زمان اختصاص اين بودجه گذشته بود و هيچ يك از مسوولين ، توان انجام اينكاررا نداشتند و قرار بود كه بودجه را بازگردانند؛‌ « حاج مهدي » به محض قبول مسووليت و واقف شدن به موضوع ، سخت بر آشفت و شخصاً‌ مسووليت ساخت مدارس را به عهده گرفت.
« حاجي » در هواي زمستان و در آن جاده هاي كوهستاني و صعب العبور ، با تلاشي غيرقابل وصف ، به تدارك مصالح ساختماني و ... همت گماشت؛ حتي يكبار ديدم كه شخصاً تعدادي بشكه قير را از وانت تخليه نمود.
با اين همت و تلاش بود كه توانست با صرف كمترين هزينه و زودتر از موعد مقرر ، مدارس را ساخته و آماده بهره برداري نمايد.

محمد احمدلو:
شهيد « نظر فخاري » نقل مي نمود:
هنگامي كه مسوول آموزش و پرورش نوبران بودم ، يكي از معلمان قصد داشت انتقالي بگيرد و براي رسيدن به اين هدف ، اسباب نارضايتي فراهم كرده بود ، بسيار كم كاري مي كرد و ... در آخر هم مدرسه را رها كرد و آمد در دفتر اداره نشست و گفت: « تا انتقالي من را ندهيد ، از اينجا نمي روم!‌. »
من به او گفتم كه « ما در اينجا كمبود معلم داريم و به شما احتياج است ؛ اگر شما برويد كسي جايگزين شما نمي شود و ... » اما گوش او اصلاً‌ بدهكار اين حرفها نبود!‌ هر روز مي آمد و در اداره مي نشست و باين وسيله مي خواست انتقالي بگيرد ... من به آبدارچي اداره سپرده بودم هر روز به او چايي بدهد.
دو سه روزي به همين وضع گذشت ، آن معلم ، فهميد كه ، توجهي به كار او نداريم ، آمد و گفت كه « بنويسيد به همان مدرسه بروم ؛ ديگر از خير انتقالي گذشتم!‌»
معلوم است كه « حاجي » توانسته با اين حركت او را تنبيه كند ؛ اين هميشه روش او بود كه بدون استفاده از قوه قهر و پرخاش و ... ديگران را تنبيه و شرمگين نمايد.

مجيد نيك پور:
حاج مهدي از بزرگواراني بود كه خدمت به رزمنده را عبادت مي دانست و در اين كار مراتب اخلاص را رعايت مي كرد.
يك روز صبح بعد از نماز در داخل چادر خوابيده بوديم در بين خواب و بيداري متوجه شدم كه « حاج مهدي » انگار دارد با تلفن صحبت مي كند و بلند بلند مي گويد كه ، « سلام ! حال شما چطوره ؟ چه خبر ؟ و ... » تعجب كردم و با خود گفتم كه در منطقه ارتباط تلفني كه امكان پذير نيست « حاجي » چطور صحبت مي كند؟! پتو را كنار زدم ، ديدم « حاجي » با همان سليقه مثال زدني اش ، سفره صبحانه را آماده و پهن كرده ، منتظر بچه هاست !
در دل خود به همت والا و تدبير عالي او ، هزاران بارآفرين گفتم.

يدالله مظفر:
شهيد « نظر فخاري » پروانه اي بود كه هماره ، گرد شمع وجود نيروهايش مي گشت و لحظه اي از حال آنها غافل نبود. به ياد دارم كه در كردستان ، با آن سرماي شديد ، در مسيري حركت مي كرديم. « حاجي » گاه به گاه به بالاي كوه مي رفت و برمي گشت ، بچه ها پرسيدند كه « چرا اينقدر بالاي كوه مي رويد ؟ » در جواب گفت : « كنترل مي كنم كه مبادا دشمن كمين زده باشد... »
در پشت جبهه هم به ما سفارش مي كردند كه « به خانواده رزمندگان سر بزنيد و جوياي احوالشان باشيد. » در اين باره از ما گزارش كار هم مي خواستند و خود نيز پيگيري مي كردند. يكبار ، نوشته اي به من دادند كه هم اكنون آن را به يادگار نگه داشته ام با اين عبارت كه : « اهميتي كه بسيجيان و رزمندگان براي نظام دارند ، هيچكدام ازين ماديات و مسائل دنيوي كه ما داريم ، ندارند!‌»

سعيد وفايي:
زمستان سال 1360 بعد از « عمليات فتح المبين » يك گروهان از برادران بسيجي ساوه ، جهت گذراندن دوره اعزام به جبهه به پادگان « حمزه سيدالشهداء » ( تهران ) آمده بودند كه مسوول اين گروهان ، برادر « شهيد نظر فخاري » بود.
من به عنوان مربي تاكتيك اين گروهان از نزديك ، شاهد فعاليتهاي دلسوزانه توام با تدبير و دور انديشي آن شهيد بزرگوار بودم.
با توجه به اينكه به هنگام كار عملي ، بايد بين مربي و مسوول گروهان هماهنگي خاصي باشد ، من از شهيد « نظر فخاري » پرسيدم كه « چرا اينقدر محكم كاري مي كني ؟ آيا فكر نمي كني زياده روي باشد ؟ » در جواب گفت : « اين بچه ها ، ميوه هاي زندگي مردم اند و سرمايه هاي گرانبهاي اين مملكت ؛‌ و اينكه امروز اينجا و در اختيار ما هستند فقط بخاطر اسلام و انقلاب اسلامي است ،‌ پس ما هم وظيفه مان اين است كه مواظب آنها باشيم تا آنها حماسه پردازان خوبي در جبهه باشند و موجبات سرافرازي اسلام را فراهم كنند. »

علي اصغر تنها :
از سال 1355 با اوآشنا شدم ، وقتي كه شاگرد دبيرستان بود ،‌ سال سوم رياضي كه من معلم آن كلاس بودم ، از همان زمان جواني شجاع و رشيد و برازنده بود يعني در ميان دانش‌ آموزان ، برجستگي خاصي نسبت به همه شان داشت كه نشان مي داد در آتيه چه سرنوشتي دارد.
پس از انقلاب در كميته ، فعاليت مستمري داشت و در كنار آن از تعليم و تربيت ، غافل نبود. به سبب لياقت و كارداني كه داشت مسووليت هاي مهمي چون فرمانداري ساوه ، بخشداري مركزي ، بخشداري نوبران ، شهرداري ساوه و... به او پيشنهاد شد اما او جنگ و جبهه را بر آنها ترجيح داد. با وجود اين به اصرار زياد ، رياست آموزش و پرورش « نوبران » برعهده او گذاشته شد اما اين مسووليت ، دوامي نيافت و او دوباره عازم جبهه شد.
به مرخصي كه مي آمد مي گفت كه «اداره آموزش وپرورش از من خواسته كه به « اداره » برگردم اما مي بينيد كه آنجا بيشتر نياز است . » اين احساس تعهد بود كه باعث شد هواي گرم و سوزان جبهه را بر هواي خنك نوبران و سنگرها را بر ميز اداره ترجيح دهد و لحظه اي در اين تصميم ، ترديدي نداشته باشد.

علي صبوحي:
مدتها بود كه مي خواستم به نحوي اندكي از زحمات « حاجي » را جبران كنم چرا كه خود را مرهون او مي دانستم. دريكي ازتابستانهايي كه به ايران بازگشته بودم از « حاجي » خواستم كه « حالا كه عازم حج هستم ، اگر چيزي لازم داري بفرما تا بياورم ... » او فقط گفت كه « در حجر اسماعيل براي پيروزي رزمندگان دو ركعت نماز بخوان !‌» گفتم : « چشم !‌ اما باز هم اگر ... » به هر حال در برابر اصرار بيش از حد من تسليم شد و گفت كه « حالا كه مي خواهي چيزي بياوري ، لطف كن و يك ماشين اصلاح برقي بياور ، من كه در جبهه ، سربچه ها را با ماشين دستي اصلاح مي كنم خيلي وقت گير است و ... »
او خيلي بزرگ بود . همه چيز و همه آرزوهايش هم خلاصه در جنگ و بچه هاي جبهه شده بود!

حسينعلي خديوي:
عاشق اهل بيت (ع) بود ، در مناسبتهاي مختلف ، مراسم سوگواري و جشن ويژه اهل بيت در دفتر « تداركات لشكر » تشكيل مي داد.
او عقيده داشت كه ياد و خاطره معصومين (ع) انسان ساز است و اسلام هم بواسطه تلاش آنان احياء شده و بدست ما رسيده است ، ما بايد آن را حفظ كنيم و به آيندگان بسپاريم.
علاقه خاص « حاج مهدي » به روحانيون نيز زبانزد بود ؛ هرگاه كه يكي از اين عزيزان به واحد تداركات مامور مي شد ، « حاجي » جان تازه اي مي گرفت و زمينه اي فراهم مي نمود تا خود و ديگر اعضاء واحد در فهم مسايل ديني ، حداكثر بهره را ببرند.


او عاشق بسيجي و امام بسيجيان بود و مي گفت : « من به بسيجيان ، زياد علاقه مندم چون امام [ره] فرمودند كه من يك بسيجي هستم. » او شيفته امام بود ، به رهنمودها و فرامين ايشان دقيقاً گوش مي داد و عمل مي كرد ؛‌ هرجا كه قرار بود صحبت كند ابتدا نكته اي از امام [ره] باز مي گفت.
در جلسه اي كه براي نيروها و يا بعضي از مسوولين معاونت ها داشتيم ، وقتي از او خواهش مي كرديم رهنمودي داشته باشد ، سفارش نمود كه ، دستورات امام را عمل كنيد ، سرمشق تمام كارهايتان را از امام بگيريد اگر آنچه ايشان فرموده اند عمل كنيد و انجام دهيد ، هيچ وقت مشكلي پيدا نمي كنيد.»

ابوالفضل سقايي:
در اطاعت از امر فرماندهان و حضرت امام (ره) واقعاً‌ الگويي براي ما بود. به ياد دارم كه عازم مكه بود ، حتي ساكش را هم بسته بود ، گويا مي خواست به عنوان خدمات كاروان ، عازم حج شود ، به هر حال در همين شور و حال بود كه شنيد حضرت امام (ره ) فرموده است كه « هر كه مي خواهد به « مكه » برود ، سري هم به جبهه بزند » و يا شبيه اين مضمون كه « جبهه هم مكه است ... » با آن كه « حاجي » يك نيروي دائمي جبهه بود ، با شنيدن اين سخن ، از سفر منصوب گرديد!‌
« حاجي » از اين سفر با معنويت گذشت و سفر روحاني جبهه و دفاع را انتخاب كرد و از همانجا به مناي دوست شتافت.

غلامرضا جعفري:
با توجه به بافت تشكيلات پشتيباني ، لازم بود فردي در اين مركز مسووليت داشته باشد كه از يك سو نسبت به نيازهاي رزمندگان ، شناخت كافي داشته باشد و از سوي ديگر به ظواهر دنيوي ، بستگي و تعلق نداشته باشد.
انتخاب شهيد بزرگوار « نظر فخاري » در اين مجموعه،‌ براي مسوولين لشكر ، مايه اطمينان خاطر بود و امور پشتيباني ، تضمين شده به حساب مي آمد ، چرا كه تمامي اين ويژگي ها بصورت بارز در روحيات او وجود داشت.

كاظم رمضاني:
قبل ازعمليات « محرم » در واحد « اطلاعات عمليات » با « شهيد فخاري » آشنا شدم ، در يكي از كلاسهاي نقشه خواني ، هنگام آموختن درس قطب نما ، « حاجي » گفت كه « مي خواهم خاطره اي براي شما بگويم :
بعد از عمليات رمضان ، در جبهه جنوب به عنوان فرمانده گردان به نيروها معرفي شدم ... يك روز ، جهت شناسايي منطقه ، قرار بر اين شد كه هر گرداني از يك گراي معين حركت كند و شب نيز از همان مسير ، نيروهاي خود را عبور دهد ؛ يكي از فرماندهان گردان قطب نمايي درآورد و گرايي گرفت به من گفت كه « شما هم يك گرا بگير !‌» گفتم: « 5 درجه سمت راست گردان ، ما حركت مي كنيم . » شب كه شد قرار شد نيروها جهت حركت به خط شوند ؛‌ من قطب نما را به معاون گردان دادم و نيروها را به خط كردم ... بعد از مدتي به گراي مورد نظر رسيديم - اما خيلي دير – معلوم شد كه معاون من هم مثل من نمي توانسته با قطب نما كار كند و گرا بگيرد ! به هر حال تصميم گرفتم آن را بخوبي ياد بگيرم. »
« حاجي » با تعريف اين خاطره ، لزوم آموزش و دقت در آن را به نيروها گوشزد نمود.

ابوالفضل كرمي:
قرار شده بود كه هر روز يكي از واحدهاي لشكر ، مامور جمع آوري زباله ها باشد ؛ اين تصميم خيلي جالب بود و پيامد خاص هم داشت ،‌ شايد بعضي ها ، كسرشان خودشان مي دانستند كه چنين كارهايي انجام دهند و ...
در همان روزها « حاجي » را ديدم كه با دو سه نفر از نيروها مشغول جمع زباله مي باشد. شايد خيلي ها كه « حاجي » را با آن حال – در حالي كه « قائم مقام واحد اطلاعات عمليات لشگر » بود ديدند ، بعد از آن تصميم گرفتند كه در اين كارها پيشقدم باشند.

مجيد نيك پور:
يكبار براي من ماموريتي پيش آمد ، آنقدر عجله داشتم كه فرصت جمع آوري وسايل خود را نيافتم ؛‌ وقتي به مقصد رسيدم در اين فكر بودم كه ديگر فاتحه وسايلم خوانده شده و ديگر آنها را نخواهم ديد!‌
يكي از دو ماه بعد ، در منطقه اي ديگر به برادران واحد پشتيباني ملحق شدم ، در آنجا چشمم به ديدار وسايلم روشن شد !‌ معلوم شد كه « حاجي » بعد از رفتن من لباسهايم را از روي بند ، جمع كرده ، كتاني مراهم از زير كانكس برداشته و به همراه كيسه انفرادي ام در يك پلاستيك گذاشته و فرستاده است... در آنجا بود كه به مراتب بزرگواري و خلوص او پي بردم و به حال او غبطه بسياري خوردم.

حسين عراقيان:
يك روز صبح كه همه بچه ها به صبحگاه رفته بودند ، بخاطر كسالتي كه داشتم به صبحگاه نرفته ودرمحوطه مقر« انرژي » قدم مي زدم . يكباره چشمم به « حاجي مهدي » افتاد ، ديدم كه دارد زير كانكسها را تميز مي كند!‌
خيلي خجالت كشيدم و خود را لابلاي كانكسها پنهان كردم تا مرا نبيند و بيش از اين احساس شرمندگي نكنم.

محمد باقر لك زايي:
در يكي از روزهاي بسيار گرم تابستان جنوب ، خدمت آن شهيد بزرگوار رسيدم ؛‌ساعت حدود 3 بعد از ظهر بود . با كمال تعجب ديدم كه « حاجي » موكتي كوچك پهن كرده و در سايه اتاقش نشسته !‌ تعجبم به جا بود ؛‌مي دانستم كه « حاجي » امكانات تداركات را در اختيار دارد و با آن كه مي تواند از كولرگازي استفاده كند ، با اين حال آمده و در هواي گرم ، سايه اي را اختيار كرده است.
با آنكه دليل كار « حاجي » را حدس مي زدم با اين حال از او علت كار را پرسيدم ! اول بار از جواب، طفره مي رفت ، در آخر تسليم شد و گفت: « مگر همه رزمندگان كولر دارند كه زير باد خنك آن استراحت كنند؟! من هم يكي از آنها ! »
اين هم يكي از مراتب تقواي او بود كه از امكانات تداركات ، كمترين استفاده را مي نمود.

حسن جنتي:
براي انتقال سنگرهاي « رينگي » احتياج به جرثقيل داشتيم ، تماس با تداركات گرفتم و از « حاج آقا » درخواست جرثقيل ، توان اين بار را نداشت ؛ مجبور شدم درخواست قوي تري بكنم . به هر حال با آوردن جرثقيل بالاتر از ده تن ، انتقال سنگرها براحتي انجام شد.
چند روز بعد ،‌ براي تحويل يك سري از اجناس از تداركات به واحد مراجعه كردم ، «حاج آقا » مرا ديد و صدا زد ، وقتي به نزد ايشان رفتم ، ماشين حسابي از جيبش درآورد و به اصطلاح چرتكه انداخت و گفت: « مي داني چقدر به ما خسارت زدي ؟! » تعجب كردم و گفتم : « چي ؟! » گفت: « آن روز يك كلام نگفتي كه جرثقيل بالاتر از ده تن بايد باشد ... من حساب مي كنم فاصله اين مسير را كه مثلاً 2 كيلومتر بوده – بايد پول گازوئيل و بنزينش را ... » گفتم : « حاج آقا! خيلي ما را بدهكار كرديد! » گفت: « اين تازه حساب من است چه برسد به حساب آخرت!‌»
در آن موقع با خود انديشيدم كه چقدر بايد در كارهايمان دقت و تامل داشته باشيم و چقدر« حاج آقا » مي تواند الگويي براي ما در اين كار باشد.

محمود احمد لو:
شهيد « نظر فخاري » در دلسوزي و رعايت اموال بيت المال ، نمونه نداشت!‌ در هنگام انتقال از يك مقر به مقري ديگر ، بعد از بار زدن ماشينها و تمام شدن كارها ، تازه كار « حاجي » شروع مي شد !‌ او با حوصله تمام ، مي رفت و در اطراف چادرها و ... مي گشت و هرچه باقي مانده بود جمع مي كرد؛ چيزهايي را جمع مي كرد كه اصلاً‌به چشم نمي آمد ولي ارزشمند بود ، از ميخ و سوزن گرفته تا پيراهن و زيرپوش و ... مي گفت كه « همه اينها به درد مي خورد و جزو اموال بيت المال است ، بنابراين بايد كاملاً‌ از آنها استفاده كرد. »
دقت او در اموال بيت المال و استفاده صحيح از آنها ، او را ميان همه بچه هاي رزمنده ، زبانزد كرده بود.

علي تنهايي:
از شهيد « نظر فخاري » هرچه بگوئيم ، كم است ؛ او واقعاً‌ روحيه اي معنوي داشت و اين معنويت برظاهر و باطن او اثر گذاشته بود. به نظافت توجه خاصي داشت و حتي در شرايط بحراني جنگ ، لباسهايي پاكيزه در نگهداري اموال بيت المال خيلي تلاش مي كرد وحتي الامكان از اسراف پرهيز مي نمود. بعد از عمليات « والفجر مقدماتي » او را ديدم كه نشسته و پوتين هاي استفاده شده را جمع كرده و واكس مي زند ، تا به انبار تداركات تحويل دهد. اين چنين كارهايي بارها از او سر زده بود وبدان مشهور شده بود.

حسن بختياري:
در يك روز تابستان ، بعد از نماز مغرب و عشا كنار كانيكس معاونت نشسته بوديم و بچه هاي بسياري دور شهيد « نظر فخاري » را گرفته بودند ؛ ايشان مرتباً‌ پاي خود را مي خاراند تا آخر كه پايش خون افتاد! من گفتم كه « چرا از پشه بند استفاده نمي كنيد؟ » برگشت و در جوابم گفت: « آيا پشه بند به همه نيروها داده شده است؟! » گفتم: « بله! به همه داده شده است » باز پرسيد: « به همه؟! حتي آنهايي كه در شلمچه هستند؟ حتي آنهايي كه در جزيره هستند؟ يعني همه آنها پشه بند دارند كه استفاده كنند؟! » گفتم: « بله! همه دارند ؛ بگذار پشه پاهاي شما را بخورد...!‌ »
عاقبت با صراحتي خاص گفت كه « من تا زماني كه ندانم همه از امكانات تداركات استفاده مي كنند يا نه ، استفاده از آن نخواهم كرد!‌» .

حسينعلي خديوي:
مركز تداركات لشكر در منطقه عملياتي « والفجر 8 » در كنار اروند بود و دائماً‌ توسط هواپيماهاي دشمن بمباران مي شد ؛ با وجود آتش شديد دشمن ، « حاجي » از سنگر استفاده نمي كرد ؛‌ او يكي از پلهاي خيبري را بيرون سنگر گذاشته بود و اوقات بيكاري اش روي آن مي گذشت.
وقتي از او پرسيديم كه « چرا از سنگر استفاده نمي كني ؟ » با حالت خاص گفت: « بچه ها كه با دشمن مي جنگند ، جان پناهي ندارند ؛ اگرچه وضعيت كاري من مانع من شده كه در كنار آنها باشم ، مي خواهم جايگاهم مثل آنها باشد. »

ابوالفضل سقايي:
شبي را مهمان بچه هاي تداركات بودم ، در انرژي ، آن شب غذا نان و پنير يا نان و سيب زمين بود. بچه هاي دفتر تداركات از « حاجي » خواستند كه نامه اي بنويسد و تن ماهي بگيرند تا شام ، تن ماهي بخورند. با وجود اصرار آنان « حاجي » اصلاً‌ زير بار نرفت و گفت : « هرچه ديگر بسيجي ها مي خورند ، ما هم مي خوريم ؛ ماكه خونمان رنگين تر از آنان نيست كه غذايمان رنگين تر باشد!‌»

حسينعلي خديوي:
شهيد « نظر فخاري » اهل تشريفات نبود، مخصوصاً‌ در وقت استفاده از بيت المال ، براي ما نامه كه مي نوشت هميشه از تعارف هاي معمول پرهيز مي كرد ، سلام مي كرد و به اصل مطلب مي پرداخت !‌
اصلاً‌ اهل دنيا نبود ، در دنيا فقط به يك چيز دل بسته بود ، اين كه سالي يكبار به حج مشرف شود و خانه خدا را زيارت كند ... هرگز در قيد تعلقات دنيوي در نيامد ، حتي ازدواج هم نكرد – با آنكه سن و سالي از او گذشته بود – مي گفت : « اگر ازدواج كنم ، نمي توانم با آرامش خاطر و دل آسوده ، در جبهه باشم و به بسيجيان خدمت كنم. » او ساده ولي بي تعلق زيست و با شكوه جان داد ؛ روانش شاد.

سردار احمد فتوحي:
شهيد بزرگوار « حاج مهدي نظر فخاري » در حفظ اموال بيت المال بسيار دقيق بود و در اين راه ، نهايت تلاش خود را داشت. در عمليات كربلاي 4 و 5 گروهي تشكيل داده بود كه ماموريتشان ، جمع آوري مهمات هاي پراكنده در منطقه عملياتي بود. در تقسيم اموال تداركاتي هم برنامه خاصي ترتيب داده بود و الويت را به خط مقدم جبهه مي داد.

بشير روشني:
روحيات « شهيد نظر فخاري » بر هيچ كس پوشيده نيست ؛‌ به ويژه برادران لجستيك لشكر 17 (ع) در زمان جنگ ، كه همه از روحيه والا و با صفاي ايشان مطلع بودند. با آن چهره نوراني و سيماي ملكوتي به روي بچه ها خنده مي كرد و جواب بچه ها را در سخت ترين شرايط با لبخند مي داد و باعث دلگرمي آنها مي شد. به ياد دارم در عمليات « كربلاي 5 » قبل از شهادت ايشان ، گردان ما در خط بود و از نظر آذوقه و مواد خوراكي در مضيقه بوديم ، آمدم به مقر لشكر آمدم به اميد اين كه راهي براي اين مشكل پيدا كنم ... « حاجي » را ديدم ، پرسيد : « چه مي خواهي ؟ چرا ناراحتي ؟!‌» با پرخاش گفتم : « چرا غذا نمي آوريد؟ چرا كوتاهي مي كنيد؟ چرا ... ؟! » آن شهيد – كه خدايش رحمت كند – با نگاهي صميمانه و محبت آميز ، دست درگردن من انداخت و لبخندي زد و به يكي از مسوولين انبار سفارش كرد كه « آقاي روشني را به انبار ببر و هر چه لازم دارد به ايشان بده تا ديگر نگران نيروهايش نباشد. »
من متعجب از رفتار «حاجي» از يك سوي شرمنده از رفتار خود شدم و از سويي ديگر ، شادمان از اين كه توانسته ام مشكل بچه ها بدست « حاجي »حل كنم.

حسن جنتي:
درسال 1359 به جبهه مريوان اعزام شده بودم، بعد از گذشت سه ماه ، برادر « حاج مهدي نظرفخاري » با تعدادي از برادران سپاه به ديدن ما آمدند. « حاج مهدي » و ديگر برادران بعد از اينكه با ما نشستي داشتند‌ ، دفترچه اي از جيب خود بيرون آورده ، به من گفت « من مي خواهم با تعدادي از برادران بسيجي به جبهه هاي جنوب اعزام شود ، مسائل و مشكلاتي را كه در جبهه هست و بچه ها بايد رعايت كنند ( چون اوايل جنگ بود رزمندگان به نكات زير ،‌ توجه نداشتند يا وارد نبودند ) بگوييد تا ما آنها را توجيه كنيم » من گفتم كه « من در جنوب نبوده ام ولي در غرب ، اگر بچه ها لوازم شخصي از قبيل قاشق ، صابون فشرده و ... داشته باشند (يعني با خود آورده باشند) بهتر است. »
بعد از گذشت دو سال از آن جريان ، هنگام عمليات « خيبر »در واحد « اطلاعات و عمليات » لشكر بوديم و جهت آموزش شنا به كنار رودخانه كارون رفته بوديم ؛ « حاج مهدي » با آن چهره نوراني و لبخند دلنشيني كه هميشه بر لب داشت ، براي بچه ها دوغ درست كرده بود ( چون هوا گرم بود ) و به هر كسي كه از آب بيرون مي آمد ، يك ليوان تعارف مي كرد ؛ من هم در كنارش ايستاده بودم در اين حال ، حاجي – انگار چيزي يادش افتاده باشد – براي يادداشت مطلبي دست در جيب كرد و دفترچه اي بيرون آورد ؛ من گفتم : « حاجي اين همان دفتر چند سال پيش است ؟!‌ » گفت : « بله !‌ مي خواهي تاريخ ، روز و ساعت آن سفارش هاي شما را هم بخوانم؟!‌»
ديدم بالاي صفحه نوشته : « مريوان ، سال 59 ، جنتي ، براي اينكه بچه ها در رفاه باشند لوازم شخصي همراه داشته باشند و ... »
آن روز فهميدم كه چقدر « حاجي » منظم است و در امور چه اندازه دقت و ظرافت به خرج مي دهد.

مجيد نيك پور:
يكي از ويژگي هاي « حاج مهدي » برخورد سازنده و اسلامي او بود ؛ يكي از برادران بسيجي واحد ، بدون هماهنگي ، جيپ مسئول واحد سوار شده و رفته بود ؛‌ به هر حال اينكار مورد اشكال بود ؛‌ هنگامي كه بازگشت ، « حاج مهدي » با همان وقار هميشگي اش ، بدون هيچ پرخاشي فقط قسمتي از يك حديث نوراني معصوم (ع) را بيان كرد و گفت : « يكي از جاهائي كه انسان بايد خود را ملامت كند آنجاست كه بدون دعوت برجمعي وارد شود ، بر سر سفره اي بنشيند و ... » اين برخورد معقول باعث ندامت و عذرخواهي آن بسيجي شد.

حسينعلي خديوي:
در رعايت احترام به ديگران ، دقت خاصي داشت ، مخصوصاً‌ با نيروهاي زيردست خود. من نديدم و نشنيدم كه حتي يك نفر از نيروهاي او از دست او ناراحت باشند. رفتار خود « حاجي » اشتياق خاصي در نيروها ايجاد مي كرد و باعث مي شد كه با جان و دل تلاش داشته باشند.
بعد از شهادت « حاجي » با پدرش كه صحبت كرديم ،‌گفت : « حاجي بسيار متين و بزرگوار بود و با ما رفتار خردمندانه اي داشت ؛‌ با آن كه سن و سالي از او گذشته بود با اين حال ، هر چه به او مي گفتيم فوراً انجام مي داد ؛‌ وقتي هم كه با ما صحبت مي كرد معمولاً‌ سربالا نمي كرد و از اين طريق احترام من و مادرش را رعايت مي نمود. »

علي اصغر تنها:
يكبار كه « حاجي » عازم حج بود ، به او گفتيم : « حاجي !‌ براي من از حج ، دو ركعت سوغاتي بياور ! براي من در مسجد قبا دو ركعت نماز بخوان ... در آنجا دعا حتماً مستجاب مي شود ،‌ دعا كن مديون خون شهداء نباشيم . » وقتي از سفر حج بازگشت ، پرسيدم : « حاجي ! سوغاتي ما را آوردي ؟ » گفت : « بله ! تو را دعا هم كردم ... » .« حاجي مهدي » هر چه ارز داشت ، راديو مي خريد و سوغاتي براي بچه ها مي برد. معلوم بود كه در سفر حج هم به فكر بچه هاي جبهه است.

محمد احمدلو:
با آن كه وظيفه « حاجي » اين بود كه در پشت خط بماند و امكانات لازم براي خط را تدارك ببيند ، با اين حال معمولاً‌ در خط مقدم حضور مي يافت ؛ مخصوصاً‌ اوقاتي كه آتش دشمن بسيار زياد بود و همه كسي حاضر نبود زير آتش ، آذوقه و امكانات به منطقه برسان « حاجي » شهامت و شجاعت عجيبي داشت و بي هراس از آتش سنگين دشمن ، درگير و دار مبارزه و گلوله باران دشمن به سنگرها سر مي زد و با شور و لبخند به بچه ها روحيه مي بخشيد.

حسينعلي خديوي:
شهيد « نظر فخاري » در جنگ ، روحيه بسيار بالايي داشت و هميشه دوست داشت كه در خط مقدم جبهه باشد. هميشه با مسايل مجروحيت و شهادت نيروها برخورداري عادي داشت ؛ يكبار درباره مجروحيت كسي از او سوال كردم ، گفت : « يك تيغ به پايش رفته ...!‌ » در عمليات « كربلاي 5 » يكي از نيروها در اثر انفجار خمپاره به شهادت رسيد و بدنش قطعه قطعه شد ؛ وقتي خبر شهادت را به «حاجي» داديم ، با روحيه عجيبي گفت : « بله ! سرانگشت پايش زخم شده !‌ ان شاء الله حوري ها برايش پانسمان مي كنند! »

ابوالفضل سقايي:
براي راه اندازي مقر جديد لشكر به نزديكي هاي انديمشك رفته بودم ،‌ يك روز ، غروب ، « حاجي » را ديدم كه آمد ،‌ خيلي خوشحال شدم اما تعجب كردم كه « اينجا چه مي كند ؟!‌» چرا كه او در واحد اطلاعات عمليات بود از طرف ديگر مي دانستم بي حساب جايي نمي رود ... به هر حال پرسيدم كه « حاجي !‌ اينطرفها ؟! » در جوابم گفت : « آمده ام اينجا ، دوري بزنم و چند روزي خدمت شما باشم. » گفتم: « خواهش مي كنم ، افتخار داده ايد و ... »
آن شب را « حاجي » با ما گذراند و فرداي آن روز در تمامي امور با ما همراه بود. از او پرسيدم : « حاجي !‌ آمده اي تداركات ؟! » گفت : « ان شاء الله » اما واضح نگفت و من همچنان در ابهام بودم تا اين كه يكي از مسوولين واحد را ديدم و جريان را پرسيدم ؛ متوجه شدم كه بله !‌ « حاجي » به واحد آمده ، مسووليت قبول كرده و با اين وجود ، تواضع به خرج داده و مطلب را صريحاً‌ ابراز نكرده است.

ابوالفضل شكارچي :
شهيد « نظر فخاري » يك فرمانده لايق ، يك عنصر ارزشمند و يك رزمنده تمام عيار در جبهه هاي جنگ بود و خيلي از خصوصيات بارز اخلاقي او در ميان رزمندگان لشكر ، زبانزد شده بود.
معمولاً‌ « حاج مهدي » جزو اولين نفراتي بود كه با منطقه عملياتي آشنا و بدان وارد مي شد و هميشه در شمار آخرين نفراتي كه خارج مي شدند... در هنگام عمليات ، به خاطر مسووليت خطير و طاقت فرسايي كه برعهده او بود ،‌ بسيار تلاش مي كرد ؛ به ياد دارم كه گاهي اوقات از صبح تا شب يكسره مي دويد و اگر در هنگام استراحت ، مسوولين به او مراجعه مي كردند ، با وجود خستگي شديد ، خم به ابرو نمي آورد و شانه از زير بار كار خالي نمي نمود ... خستگي ناپذيري « حاج مهدي » باعث شده بود كه ديگر مسوولين با ديدن او خستگي را فراموش كنند و روحيه اي تازه بيابيد.با روحيه اي كه من از اين شهيد سراغ داشتم ، به جرات مي توانم گفت كه در قاموس زندگي او هرگز واژه اي به نام « خستگي » وجود نداشت.

صفوي:
پس از عمليات « كربلاي 4 » و عقب نشيني تاكتيكي از جزيره « بوارين » به همراه شهيد « نظر فخاري » مشغول جمع آوري تسليحات باقي مانده از نيروهاي خودي و دشمن بوديم. در كنار خاكريز اصلي كه عمليات از آنجا آغاز شده بود ، « حاجي » يكباره ايستاده و دستهايش را به صورت گذاشت و شروع كرد به گريه كردن... من نگاه مي كردم و متعجب از اين كه چه اتفاقي افتاده و « حاجي » چه خاطره اي را به ياد آورده است!؟ نگاهي به من كرد و گفت: « امكان دارد كه جزيره ، دوباره آزاد شود ؟! » گفتم: « حاجي ! ‌مگر چه اتفاقي افتاده ؟ به هر حال تشخيص مسوولين بوده ، بايد عقب نشيني مي كرديم و ... » حاجي گفت : « مي داني چه اتفاقي افتاده؟ به هر حال تشخيص مسوولين بوده ، بايد عقب نشيني مي كرديم و ... » حاجي گفت : « مي داني چه اتفاقي افتاده؟!‌ شهداي بسياري از ما در اين جزيره باقي مانده ، خدا مي داند كه آيا مي توانيم پيكرپاكشان را تحويل خانواده هاي چشم انتظارشان بدهيم يا نه . » بعد هم نگاهش را به كانالها انداخت و دوباره شروع كرد به گريه كردن ...
يك لحظه به خودم آمدم و ديدم « حاجي » چيزي حدود ده دقيقه است كه دارد گريه مي كند...

محمود احمدلو:
در عمليات « والفجر مقدماتي » دستور عقب نشيني تاكتيكي رسيده ؛ در هنگام عقب نشيني لازم بود كه مجروحين و شهدا هم به عقب آورده شوند ؛ « حاج مهدي نظر فخاري » - كه خدايش با شهداي كربلا محشور كند – همت عجيبي در اين كار به خرج مي داد و مجروحين را روي دوش مي گذاشت و بچه ها را هم تشويق به اين كار مي كرد ... آنقدر مجروح و شهيد ، به عقب آورد كه تمامي بدنش خوني شده بود و هر كه از جريان خبر نداشت ، فكر مي كرد مجروح شده است.
شايد اين كارها اصلاً جزو وظايف « حاجي » نبود ، امام او اقتضاي كار را خيلي خوب مي سنجيد و آنچه را كه تكليف خود مي دانست هرگز از زير بار آن شانه خالي نمي كرد.

علي تنهايي:
شهيد « نظر فخاري » به خانواده شهدا خيلي علاقه داشت و مسائل كاري شهدا را خوب پيگيري مي كرد.
در عمليات « والفجر مقدماتي » شهيدي در كانال عراقي ها افتاده بود. « شهيد نظر فخاري » در زير آتش دشمن ، شهيد را بر دوش گذاشته و حدود دو ، سه كيلومتر راه را تا مقر، طي كرده بود.
در حالي كه با حوصله ، لباسهاي خوني اش را تميز مي كرد؛‌ مي گفت :‌« اگر شهيد را به عقب نياورده بودم به دست عراقي ها مي افتاد و باعث نگراني خانواده اشت مي شد. »

عباس لشكري:
هرگاه كه از جبهه به مرخصي مي آمد ، پيش از آن كه به منزل برود يكسره به گلزار شهدا مي رفت و مزار شهدا را شستشو مي داد و ساعتي را با آنها خلوت مي كرد.
« حاج مهدي » هرگاه تنها بود ، چه در زمان حضور در جبهه و چه در شهر ، هنگام تشييع شهدا و ... هميشه زمزمه داشت كه « كجائيد اي شهيدان خدايي ... » و در آخر آنان را بازيافت و به جمع آنان پيوست.

حسينعلي خديوي:
سال 1357 با « شهيد نظر فخاري » و ديگر همكلاسي ها به شمال رفتيم ؛‌ او يك عكس از من انداخت ، اما اين عكس پيش او بود تا دو سه ماه قبل از شهادتش ، كه عكس را به من داد ؛ من آنوقت متوجه نشدم كه بعد از اين همه سال ، چرا حالا عكس را به من مي دهد ؟
وقتي « مهدي » شهيد شد ، فهميدم كه او از شهادت خود از پيش با خبر بوده و به همين خاطرتصميم گرفته هر چه امانتي از ديگران نزد خود دارد ، بازپس دهد.

علي حيدري:
در سال 1365 در پادگان « شهيد زين الدين » از برادران ، بحث پاياني رفتن داشت و ناخودآگاه ، آنچه نبايد بگويد به « حاج مهدي » گفت ؛ اما « حاج مهدي » فقط خنديد ، صورتش را بوسيد و به اين نحو او را آرامش بخشيد. اين نمونه يكي از هزاران نمونه مثال زدني از روحيات والاي او بود كه همه سرمش رزمندگان بود.
در عمليات « كربلاي 4 » بنده همراه اين شهيد بزرگوار بودم دير وقت بود ، مي خواستيم بخوابيم « حاج آقا مهدي » با توجه به اينكه امكانات هم داشتيم در سنگر نخوابيد نماز شبش را خواند ، راز و نيازش كه تمام شد گفتم : « خسته نباشي!‌ بيا كمي استراحت كن دلاور! » رفت و بيرون سنگر خوابيد همانطور كه مي گفت ، مي خواست سختي بكشد تا بدانها عادت كند.خاطره ديگري كه از او دارم اين است كه هميشه در پايان كار اين شعررا مي خواند:« خدايا چنان كن سرانجام كار تو خشنود باشي و ما رستگار »

محمود احمدلو:
درگير و دار عمليات « كربلاي پنج » بوديم كه « حاجي » آمده بود خط ؛ امكاناتي هم با خودش آورده بود ، مثل هميشه سرحال و با نشاط ، چفيه اي هم دور گردنش انداخته بود كه او را باشكوه تر كرده بود ... غذا را كه بين بچه ها تقسيم كرد ، دوباره عازم عقبه شد. چند نفر اسير عراقي داشتيم كه همراه او كرديم تا آنها را به عقب ببرد ، اما مقدر شده بود در ميان بچه هاي خط باشد و عروج كند ... چند دقيقه اي نكشيد كه صداي انفجاري ، ما را به خود آورد. در اين ميان « حاجي » بود كه پرواز كرده بود.

سردار غلامرضا جعفري :
شهيد « حاج مهدي نظر فخاري » كه خدايش رحمت كند در تمام حالات و اعمالش صبر و توكل به خداوند ، مشهود بود او در برابر مشكلات و شرايط سخت جبهه ها ، چون كوه ، استوار مي ماند و هماره باعث تقويت روحيه رزمندگان لشكر مي شد.
وي داراي بينش عميق نسبت به حوادث و جريانات سياسي و نظامي زمان خود بود و در تحليل رويدادهاي انقلاب اسلامي ، بيشتر به ريشه آنها توجه داشت و آينده نگري جامعه را بر اساس واقعيتهاي موجود و حوادث تاريخي مي دانست.

مادر شهيد:
روزي برادر كوچكش قصد داشت به جبهه برود و چون « حاجي » و برادر ديگرش در جبهه بودند ، من موافقت نمي كردم ؛ برحسب اتفاق « حاجي » به ساوه آمد ، من به حاجي گفتم: « مادر! تو با «مصطفي» صحبت كن و از رفتن به جبهه او را منصرف كن. » گفت « من با او صحبت مي كنم شما به كارت برس. »
من به مسجد رفته بودم ، وقتي برگشتم ديدم ساك « مصطفي » را بسته و « مصطفي » نيز خوشحال ايستاده است !‌ گفت : « مادر ! امروز روز ياري اسلام است ؛‌ درخت انقلاب ، آبياري مي خواهد. من ديروز كه آمدم جنازه شهيدي را با خود آورده ام كه قبلاً‌ برادرش نيز شهيد شده است. روزي كه هر خانواده يك شهيد داشته باشد ، اين انقلاب براي هميشه بيمه خواهد شد . »
گفتم: «خدا نكند!‌ ان شاء الله همگي سالم باشيد و جنگ با پيروزي اسلام به پايان برسد. »

سردار محمد ميرجاني:
شهيد « حاج مهدي نظر فخاري » ارادت بسياري به شهداي گرانقدر داشت و به نحوي اين علاقه در روحيات و رفتارهاي او بروز يافته بود.
« شهيد نظر فخاري » با توجه به اين مساله كه مزار شهدا ، شب هاي جمعه ، بر اثر ازدحام ديدار مردم از اهل قبور ،‌ احتياج به نظافت مي يافت ،‌ هر صبح جمعه - حتي در سرماي شديد زمستان - به نظافت و شست و شوي قبور پاك شهيدان مي پرداخت و بدين ترتيب مراتب ارادت خويش را در نهايت خلوص ،‌ ابراز مي نمود.

مادرشهيد:
يك سال در ايام تعطيلات نوروز به مرخصي آمده بود ، ديد كه طبق معمول ، آجيل و شيريني براي پذيرايي آماده است ، گفت : « مادر ! اين آجيل و شيريني را جمع كنيد!‌ مگر نمي دانيد كه يكي از بچه هاي ساوه ، شهيد شده است ؟ » گفتم: « چرا » گفت : « اگر فرزند خودتان شهيد شده بود آيا بازهم آجيل مي گذاشتيد ؟! » گفتم : « نه ! » گفت : « همه بچه هاي رزمنده را فرزند خود بدانيد و براي همه شهدا همانند فرزند خودتان عمل كنيد. »

« گشايش كار»
بعضي وقتها مي ديدم كه برخي از وسايل منزل در خانه نيست ؛‌ مثلاً حلب نفت ، اتوي برقي ، جاروي برقي و ... از بچه ها سوال مي كردم كه « شما اطلاع نداريد ؟ » حاجي با لحن شيريني با مزاج مي گفت : « حتماً‌ جايش را فراموش كرده اي ! »
بعد از چند روز ، متوجه مي شدم كه حاجي آنها را مي آورد !‌ مي گفت : « كسي لازم داشت ، بدم كه كارش را انجام بدهد ؛‌ حالا آورده ام . » معلوم بود كه به نيازمندان مي داده و گره از كار آنان مي گشوده است.

يك روز از جبهه آمده بود و من لباسهايش را شسته بودم و روي بند داخل حياط پهن كرده بودم. لباس فرم سپاهي وي ، نزديك در ورودي حياط روي بند بود و در حياط نيز باز بود ؛‌« حاجي » به خانه آمد گفت : « چرا لباسها را اينجا پهن كرده اي ؟ » گفتم : « اينجا آفتاب بود ، فكر كردم زودتر خشك شود ، شايد لازم داشته باشي . » ضمن تشكر ، گفت : « از اين لباس مراقبت زيادي كن ، ممكن است كسي اين لباس را ببرد و بپوشد و ازين لباس به عنوان « پاسدار » سوء استفاده كند. »

آثار منتشر شده درباره ي شهيد
در هواي كوي دوست
به ياد سردار شهيد مهدي نظر فخاري
نگاشتن سرگذشت پروانگان ، اين طايران عرش پيما ، زيباست ؛ اما افسوس كه كاتبان اين عشق ، فرشتگان بودند. اي كاش مي شد اين شورنامه را بررايحه لطيف سحرگاهان يا بر شبنم سرخ شقايقها نوشت ؛‌ چه بايد كرد؟
دلش تنگ بود و مرغ جانش هواي كوي دوست مي كرد و محبوب ازلي را مي ديد. آني كه بر دريچه اي رخ مي گشايد و از هر منظره چهره مي نمايد. هر جا جمالي دلرباست پرتو جمال آن يگانه است و هر جا عاشقي بيقرار ، شيدا و مفتون آن دلدار.
دلي كو عاشق خوبان مه روست
بداند يا نداند ، عاشق اوست.
آري او نيز ، عاشق « او » بود. قلبش به وسعت بيكرانه آبي آسمان بود به لطافت شميم سحرگاهان. تو گويي در نگاهش هزاران كبوتر عشق در افقهاي دور دست بدنبال معشوق از ليش مي گشت ؛‌ امواج پرتلاطم دريا و غرش پرطنين آسمانها تنها گوشه اي از هيبت وصولتش در مقابله با دشمن بود. سرخي آفتاب و رونق مهتاب ، تنها بخشي از نگاه بيكرانه اش بود. دلش پاك بود و قلبش مملو از بي قراري . چشمانش مامن سكون بود و روحش مسكني پرتلاطم. مي خواست قفس تنگش را بشكند و خود را در نيلگون آسمان عشق پرواز دهد. اگر نگاهش را با آينه به گفتگو مي نشستي ، با اولين كلام از نگاه بلندش آينه درهم مي شكست. دستان پر مهر و نوازشگرش چونان شميمي معطر از عطر عطوفت ، بر دلهاي نيازمند ، روحي تازه مي بخشيد ، تبسم نگاهش تو گويي هزاران راز ناگفته را باز مي گفت.
اي شهيد عزيز !
به راستي تو در افقهاي دور ، در تلاقي زمين و آسمان ، كدام سوار سپيدپوش را ديدي كه بر لبان تكبير گويت ، گل لبيك شكفت؟!‌ در خلوت تو چه گذشت كه از سرجان گذشتي و تمام دلبستگي هاي عالم خاك را در زمين گذاشتي؟ همه روح شدي ، بال شدي پر گشودي و پرواز كردي ؟ جسمت قفسي بود كه شكستي و دلبستگي هايت زنجيري بود كه گسستي و رها شدي. تو در كدام سپيده دم متولد شدي كه روح پاك و بزرگت از ظلمت و سياهي خالي بود؟
آفتاب در حضور شما شهيدان ، فانوسي است در انتهاي درياهاي آبي رنگ ... آري او از قيد صورت رست و دل در رشته عشق دلدار حقيقي بست و به حريم حقيقت باريافت و در زمره آن عزيزان كه به تشريف خلعت « يحبهم و يحبونه » سرافراز آمده اند ، به شمار آمد. شادا و خرما دل روشن و جان پاكش.
آري در عالم ، حديثي خوشتر از سخن عشق و داستان دلدادگان نيست و كلامي كه از شهد عشق شيرين نباشد ، كام دل را حلاوت نمي بخشد، كه اگر عشق نبود خوان سخن را نمك نبود. شهيدان خوان سخن عشقند ...
مرحبا اي عشق خوش سوداي ما
اي طبيب جمله علتهاي ما
اي دواي نخوت و ناموس ما
اي تو افلاطون و جالينوس ما
جسم خاك از عشق برافلاك شد
كوه در رقص آمد و چالاك شد
سر پنهان است اندر زير و بم
فاش اگر گويم جهان بر هم زنم
ستاد بزرگداشت مقام شهيد


در محضر عشق امتحان مي دادي
گويي كه به خاك، آسمان مي دادي
اي شهره آسمان هفتم!‌چه غريب
آن شب به دل شلمچه جان مي دادي!
محمد حسين جعفريان